Naqlun

Naklun
Deir el-Naqlun
Deir el Malak Gubrail
Historyczne Nekloni
  • Nazwa projektu:

    (PL) Polska Ekspedycja Archeologiczna w Naqlun
    (EN) Polish Archaeological Expedition to Naqlun
    (AR) البعثة الأثرية البولندية بالنقلون

    Logo projektu:

    Strona i media społecznościowe:

  • Typ stanowiska:

    stanowisko monastyczne

    Lokalizacja:

    Egipt
    Oaza Fajum

    Datowanie:

    – okres późnoantyczny (poł. V–VII wiek)
    – okres omajadzko-fatymicki (VII–XII wiek)

Najciekawsze odkrycia:

– eremy klasztorne
– cmentarze późnoantyczne (C) i średniowieczne (A)
– malowidła ścienne w kościele Archanioła Gabriela (pierwsza poł. XI wieku)
– archiwum Banu Bifam (Giorgi i jego bracia) z tekstami w języku arabskim (X/XI wiek)
– kodeks z Ewangelią św. Jana, w języku koptyjskim (1100 rok)
– kaseta sycylijska z kodeksami arabskimi (XII/XIII wiek)
– dokumenty greckie, koptyjskie i arabskie
– monety – złote denary abbasydzkie i fatymickie
– tkaniny późnoantyczne i średniowieczne

Historia badań:

Badane przez misję CAŚ UW w latach:

1986–2016

Typ badań:

Wykopaliska

Kierownicy badań:

Włodzimierz Godlewski, Instytut Archeologii UW (1986–2020)
Robert Mahler, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW (2020– )

Instytucje współpracujące:

– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Egipska Służba Starożytności

Informacje dodatkowe:

W wyniku prac archeologicznych kościół koptyjski w Egipcie w końcu lat 90tych ubiegłego wieku postanowił zbudować nowy klasztor o wielkości tego z czasów późnoantycznych, co jest nadal w realizacji.

Opis stanowiska i badań:

Rozległe stanowisko monastyczne w południowo-wschodniej części oazy Fajum u stóp wzgórz naqluńskich i w dolinkach pomiędzy pagórkami /Fig. 1, 2/. Klasztor w zróżnicowanych formach organizacyjnych funkcjonuje od połowy V wieku do chwili obecnej. Obejmuje 90 eremów wykutych w skałach oraz zabudowę późnoantyczną i średniowieczna, a także nowożytną i współczesną.

Na stanowisku są ulokowane dwa cmentarze chrześcijańskie: późnoantyczny z V–VII wieku (C) oraz średniowieczny od końca XI wieku do przełomu XII i XIII wieku (A). W eremach i w ruinach zabudowy średniowiecznej odsłonięto liczne (ok. 1000) teksty zapisane na papirusach, pergaminie i papierze w języku greckim, koptyjskim i arabskim, jeden tekst po łacinie (Liviusz) a także liczne obiekty związane z życiem codziennym mnichów i osób im towarzyszących.

Z cmentarzy pochodzą liczne tkaniny /Fig. 7, 9/, w tym dekoracyjne, lniane, wełniane i jedwabne produkowane w Egipcie oraz poza Egiptem, np. w Andaluzji, niektóre w warsztatach kalfów – z inskrypcjami (Tiraz), oraz dobrze zachowane naczynia szklane wykonane różnymi technikami /Fig. 8/. Licznie występującą ceramika na stanowisku jest pochodzenia lokalnego, ale również importowana z Afryki Północnej oraz Palestyny i wysp greckich.

Bibliografia projektu:

Galeria: