Wystawa plenerowa na Krakowskim Przedmieściu: „Od Faras do Soba”

Zapraszamy na wystawę plenerową „Od Faras do Soba. Na ratunek archeologicznemu dziedzictwu Sudanu”. Można ją oglądać 24/7 do 10 września na Krakowskim Przedmieściu w galerii plenerowej przed Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.

Wystawa opowiada o historii i efektach 60 lat prac polskich archeologów i konserwatorów na terenie Sudanu. Tytuł „Od Faras do Soba” nawiązuje do dwóch stolic średniowiecznej Nubii. Faras dzieli od Soba prawie 1400 km licząc wzdłuż doliny Nilu. Dzieli te dwa miejsca także 60 lat, od pierwszych polskich wykopalisk podjętych w Sudanie przez prof. Kazimierza Michałowskiego i Stację Archeologii Śródziemnomorskiej w Kairze właśnie w Faras w 1961 r. po jeden z najnowszych projektów obecnego Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w Soba. Po drodze – zarówno w czasie i przestrzeni – jest Stara Dongola, trzecia stolica średniowiecznego nubijskiego królestwa, gdzie polskie badania trwają nieprzerwanie od ponad 50 lat.

Wspaniałe cywilizacje rozwijały się w Nubii dużo wcześniej, już od trzeciego tysiąclecia p.n.e. Ich pozostałości polscy archeolodzy odkrywają, opisują i ratują przed zapomnieniem i zniszczeniem już od 60 lat. Na 30 planszach przedstawiono opowieść o rozwoju polskiej nubiologii pokazanej przez dokonania archeologów z wielu polskich ośrodków naukowych, współpracujących z nimi specjalistów z różnych dziedzin nauki oraz konserwatorów dzieł sztuki.

Wystawa pokazuje rezultaty m.in. szeroko zakrojonych programów badań powierzchniowych polegających na poszukiwaniu i dokumentacji nieznanych wcześniej pozostałości archeologicznych. W Sudanie prace takie często były tzw. badaniami ratunkowymi poprzedzającymi wielkie projekty budowlane, takie jak konstrukcja tam na Nilu, którego spiętrzone wody zalewały wielkie połacie ziemi usianej zabytkami archeologicznymi.

Przedstawione zostały odkrycia dotyczące wielu okresów i kultur: m.in. najstarszych śladów obecności hominidów, rozwoju cywilizacji kermańskiej z 3–2 tysiąclecia p.n.e. na pustyni Bajuda, obrządki pogrzebowe mieszkańców królestw Kusz i Meroe (1 tysiąclecia p.n.e. i 1 tysiąclecie n.e.) oraz tajemniczy okres Wczesnej Makurii (IV–V wiek n.e.) tuż przed pojawieniem się chrześcijańskich królestw Nubii. Mowa też o pracach konserwatorskich, przede wszystkim nad średniowiecznym malarstwem kościelnym.

Poza historią zabytków pojawia się też opowieść o ludziach, czyli wprowadzenie do tematu archeologii angażującej. Pokazuje ona, jak powinno rozwijać się prowadzenie projektów archeologicznych we współpracy z lokalnymi społecznościami, tak by odkrycia naukowców nie tylko wypełniały karty podręczników, ale też ożywiały elementy zapomnianego dziedzictwa wplatając je w tkankę współczesnego życia.

Wystawę przygotowało Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Została zrealizowana ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki na zadanie „Umiędzynarodowienie badań prowadzonych przez Stacje archeologiczne Uniwersytetu Warszawskiego”.

Powstał też album o tym samym tytule – w wolnym dostępie (link).

Wystawa towarzyszy konferencji 15th International Conference for Nubian Studies (link).

Koncepcja wystawy, redakcja i korekta tekstów: Iwona Zych – Jolanta Rudzińska – Keith Horechka
Na podstawie tekstów autorstwa: Monika Badura, Przemysław Bobrowski, Marek Chłodnicki, Mariusz Drzewiecki, Dorota Dzierzbicka, Tomomi Fushiya, Karel Innemée, Maciej Jórdeczka, Ewa Lesner, Adam Łajtar, Robert Mahler, Mahmoud El-Tayeb, Mirosław Masojć, Magdalena Moskal-del Hoyo, Artur Obłuski, Marta Osypińska, Piotr Osypiński, Henryk Paner, Mirosław Parafiniuk, Aleksandra Pudło, Małgorzata Skarżyńska, Robert Stark, Agnieszka Szulc-Kajak, Joanna Then-Obłuska, Magdalena M. Woźniak, Dobrochna Zielińska, Bogdan Żurawski
Materiały ilustracyjne: Archiwa CAŚ UW oraz współpracujących instytucji
Mapy: Maksym Mackiewicz i Mariusz Drzewiecki
Projekt graficzny: Jan Kurzawa