Nakładem uznanego wydawnictwa naukowego Brill ukazała się trzytomowa monografia badań cmentarzyska w El-Zuma (Sudan) prowadzonych przez ekspedycję Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW (CAŚ UW) i Narodowej Korporacji Starożytności i Muzeów w Chartumie pod kierunkiem dr hab. Mahmouda El-Tayeba z CAŚ UW. Cała publikacja jest dostępna w Open Access.
El-Zuma leży na prawym brzegu Nilu, pomiędzy trzecią a czwartą kataraktą. Tamtejsze cmentarzysko zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na zlokalizowane na nim unikatowe tumulusy z V–VI wieku. Badania tych grobowców prowadzono w ramach Early Makuria Research Project.
Okres wczesnomakurycki poprzedzający powstanie chrześcijańskich królestw w Nubii był do niedawna słabo poznany, dlatego wyniki badań prawie trzydziestu grobów tumulusowych z El-Zuma, w których pochowano przedstawicieli różnych warstw społecznych, niosą znaczący wkład w rozwój wiedzy na ten temat. Dlatego badania, przeprowadzone przez zespół specjalistów związanych z projektem, w tym pracowników i współpracowników CAŚ UW opublikowano w ramach serii Harvard Egyptological Studies prowadzonej przez wydawnictwo Brill.
Wydanie publikacji zostało dofinansowane z grantu Nubian Archaeological Development Organization Qatar-Sudan Archaeological Project (QSAP) oraz ze środków Uniwersytetu Warszawskiego oraz z programu IDUB.
Publikacja jest dostępna w całości na stronie wydawnictwa Brill.
El-Tayeb, M., Czyżewska-Zalewska, E., Iwaszczuk, U., Juchniewicz, J., Kowarska, Z., Kozieradzka-Ogunmakin, I., Lenarczyk, S., Mahler, R., Skowrońska-Zych, E., Cedro, A., Then-Obłuska, J., & Zieliński, Ł. (2021). Early Makuria Research Project. El-Zuma Cemetery (3-vol. set). Leiden, The Netherlands: Brill. doi: https://doi.org/10.1163/9789004433755
- Tom I pod redakcją Mahmouda El-Tayeba oraz Ewy Czyżewskiej-Zalewskiej, poświęcony jest eksploracji grobowców (Mahmoud El-Tayeb, Ewa Czyżewska-Zalewska i Ewa Skowrońska), z sekcją poświęconą metodom dokumentacyjnym (Szymon Lenarczyk, Zofia Kowarska i Magdalena Antos). Omawia też wyniki badań bioarcheologicznych nad szczątkami ludzkimi (Robert Mahler, Iwona Kozieradzka-Ogunmakin, Abagail Breidenstein) oraz zwierzęcymi (Urszula Iwaszczuk), które rzucają światło na tradycje grzebalne w kontekście gospodarczego zaplecza stanowiska i regionu. Przedstawia też plany zabezpieczenia stanowiska i budowy tam parku archeologicznego (Jolanta Juchniewicz, Mahmoud El-Tayeb).
- Tom II autorstwa Ewy Czyżewskiej-Zalewskiej, zawiera analizę ceramiki znalezionej w grobach. Omawia jej klasyfikację typologiczną i technologiczną, rodzaje masy ceramicznej i funkcje naczyń. Zawiera też osobną sekcję, w której Aneta Cedro omawia gliniane lampki oliwne.
- Tom III, gdzie zebrano studia nad innymi kategoriami zabytków ruchomych, otwiera rozdział na temat biżuterii i ozdób pióra Joanny Obłuskiej-Then. W drugiej części, autorstwa Łukasza Zielińskiego i Ewy Czyżewskiej-Zalewskiej, zaprezentowano przedmioty wykonane z metalu: broń, akcesoria osobiste oraz elementy wyposażenia grobowego.
Dr hab. Mahmoud el-Tayeb – archeolog i nubiolog, pracownik Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, kierownik Stacji Badawczej CAŚ UW w Sudanie. Od kilkunastu lat prowadzi Early Makuria Research Project, a od prawie 40 lat kieruje projektami badawczymi na terenie Sudanu. Jest członkiem sudańskich i międzynarodowych towarzystw naukowych. Przez wiele lat wykładał w Instytucie Archeologii UW. Autor licznych publikacji naukowych, w 2013 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego za rozprawę „Burial Traditions in Nubian Early Makuria”.
Czytaj więcej o stanowisku El-Zuma.