„Wirtualna Nubia” to portal pozwalający przenieść się za pośrednictwem ekranu komputera do średniowiecznych klasztorów w Sudanie. Archeolodzy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego zrekonstruowali cyfrowo budynki, które teraz można zwiedzać nie wychodząc z domu.
Polscy naukowcy mają duże doświadczenie w badaniach nad średniowieczną Nubią. W końcu to dzięki odkryciom prof. Kazimierza Michałowskiego powstała cała dziedzina nauki zwana nubiologią. Pierwsze prace prowadzili w słynnej katedrze w Faras, której malowidła są ozdobą kolekcji muzeów narodowych w Chartumie i Warszawie. Od tamtej pory przyszły liczne odkrycia związane z chrześcijańską kulturą średniowiecznej Afryki: w Dongoli, Banganarti, czy w Ghazali.
Ghazali położone jest w północnym Sudanie, ok. 20 km od współczesnej miejscowości Karima. Badania ekspedycji CAŚ UW obejmują średniowieczny klasztor (VII–XIII wiek), pozostałości niewielkiej osady, cmentarzysk i warsztatów do produkcji żelaza.
– Prowadziliśmy prace archeologiczne równolegle z projektem przygotowania stanowiska dla zwiedzających – mówi dr Artur Obłuski, dyrektor CAŚ UW i kierownik ekspedycji. – Mieliśmy jednak świadomość, że do kiedy sytuacja polityczna nie będzie sprzyjająca, dotrze tam niewielu turystów. Stąd pomysł na umożliwienie wirtualnego zwiedzania – dodaje archeolog.
Zrealizowano go w ramach projektu „ArcheoCDN. Archeologiczne Centrum Doskonałości Naukowej” finansowanego z grantu MNiSW DIALOG 0298/2018. Celem projektu jest wdrażanie w badaniach CAŚ UW najnowszych trendów w archeologii i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym. W ten sposób powstała „Wirtualna Nubia”.
Realna podróż po Sudanie byłaby z pewnością niezapomnianą przygodą, do czego badacze serdecznie zachęcają, ale i wirtualne rekonstrukcje mają swoje plusy. A to dlatego, że choć archeologia często rozpala wyobraźnię, wiele pozostałości odkrywanych podczas wykopalisk nie wygląda dla laika imponująco. Zachowane są zwykle dolne partie ścian lub fundamenty, nakładają się w nich różne fazy przebudowy, zaś w publikacjach naukowych prezentowane są zwykle rysunki planów budowli, przez co trudno sobie wyobrazić np. wygląd ich fasady.
Nie inaczej jest w przypadku Ghazali. Żeby pokazać dawny wygląd klasztoru, trzeba było wspólnego wysiłku archeologów, architektów i grafików. – Punktem wyjścia była oczywiście dokumentacja archeologiczna i architektoniczna wykonana na miejscu – opowiada Maciej Wyżgoł, archeolog z CAŚ UW, który czuwał nad powstaniem „Wirtualnej Nubii”. Dalszy etap, to ścisła współpraca architektów i grafików komputerowych z archeologami nad ustaleniem wyglądu tych części klasztoru, które nie przetrwały do naszych czasów: jak wyglądały górne partie ścian, gdzie były okna, jak skonstruowany był dach? – Oparliśmy się na specjalistycznych analizach, tak by nasze rekonstrukcje miały walor naukowy – mówi Wyżgoł. – Odpowiedzi na część pytań dostarczyły analogie z innych średniowiecznych stanowisk w Sudanie i Egipcie.
Efektem tych prac są modele 3D klasztoru w Ghazali dostępne na stronie www.virtualnubia.uw.edu.pl. Można je „zwiedzać” na ekranie komputera, lub z użyciem gogli VR. Poszczególne części klasztoru są podpisane na modelu całej budowli, a kliknięcie ich nazwy przenosi zwiedzającego na stronę z modelem wnętrza i bryły oraz opisem pomieszczenia. W ten sposób można poznać np. dormitorium, kościoły czy klasztorną kuchnię. Dla kontrastu zamieszczone są też zdjęcia danego miejsca pokazujące jego wygląd w trakcie prac archeologicznych. Zaprezentowano także rekonstrukcje kilku zabytków ruchomych – naczyń ceramicznych i szklanych – odkrytych na stanowisku.
- Zapraszamy do Wirtualnej Nubii
- Więcej o projekcie ArcheoCDN
- Więcej o badaniach CAŚ UW w Sudanie