Przypominamy kolejną wystawę związaną z pracami Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW. Tym razem jest to „Mój Bliski Wschód”, zbiór fotograficznych impresji zebranych przez fotografa Waldemara Jerkego, przez kilka dekad pracującego w CAŚ UW. Wystawa była prezentowana kilka razy w latach 2007–2012.
Jako fotograf, Waldemar Jerke odwiedził większość najważniejszych stanowisk archeologicznych badanych przez ekspedycje CAŚ UW. Pracował m.in. w Aleksandrii i Deir el-Bahari (Egipt), Palmyrze (Syria), Nimrud (Irak), Nea Pafos (Cypr), w Dongoli (Sudan). Przed fotografami stały wówczas zupełnie inne wyzwania, o czym łatwo się zapomina w dobie fotografii cyfrowej. Wyjazdy na wykopaliska były dla Jerkego również okazją do uchwycenia scen z życia codziennego zarówno ekspedycji archaeologicznych jak i ludzi spotykanych na miejscu. Na wystawie pokazano urywki tej codzienności, fotografowane od końca lat 60tych. XX wieku po początek obecnego milenium.
Z folderu wystawowego
Słowo wstępne prof. Michała Gawlikowskiego:
„Waldek Jerke rozpoczął swoją archeologiczną karierę w roku 1961 jako fotograf ówczesnej Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Włączył się też zaraz w dosyć bujne życie towarzyskie swoich rówieśników – studentów, do których i ja się zaliczałem. Kilka lat później zaczęliśmy się spotykać już nie tylko na Krakowskim Przedmieściu, ale także na wykopaliskach. Waldek dokumentował moje pierwsze samodzielne badania w Palmyrze, później wiele lat spędził w Egipcie, ale bywał też w Sudanie, Syrii, Iraku, na Cyprze.
Kiedy miał po raz pierwszy wyjechać do Egiptu, nasz wspólny mistrz Kazimierz Michałowski kazał mu na próbę sfotografować błoto na warszawskiej ulicy. Próba wypadła pozytywnie. Od tego czasu tysiące fotografii Jerkego pokazują równie wyraziście niepozorne czasem detale archeologicznej codzienności, jak dzieła sztuki wydobyte z ziemi i wielkie budowle starożytności Pokazują także ze zrozumieniem i wrażliwością ludzi, którzy z nami pracują. Ta wystawa zawiera niewielką próbkę talentu mego przyjaciela, który od prawie pół wieku ma swój wielki udział w sukcesach, trudnościach i radościach kilku już pokoleń archeologów śródziemnomorskich.”
Waldemar Jerke o swojej pracy:
„Był rok 1961. Ukończyłem technikum Fototechniczne w Warszawie i otrzymałem dyplom fotografa o specjalności fotografia techniczna. Zacząłem szukać pracy i szczęśliwym zbiegiem okoliczności otrzymałem propozycję od profesora Kazimierza Michałowskiego. Miałem zostać fotografem dokumentalistą w ówczesnej Katedrze Archeologii Śródziemnomorskiej UW.
Z jednej strony praca na Uniwersytecie u słynnego archeologa była dla świeżo upieczonego fotografa wyróżnieniem, kryjącym w sobie możliwość egzotycznych wyjazdów z polskimi misjami archeologicznymi. Ale z drugiej strony początkowo polegała na niezbyt pasjonującym przygotowywaniu pomocy dydaktycznych i czasami, jakby na okrasę, na fotografowaniu oryginalnych zabytków sztuki starożytnej, znajdujących się w polskich muzeach. Dopiero po latach takiej pracy i pozytywnej ocenie moich umiejętności Profesor zaproponował mi wyjazd do naszej Stacji w Kairze, jako fotografa dokumentującego prace terenowe naszych archeologów na Bliskim Wschodzie.
Byłem niezwykle szczęśliwy i ciekawy, jak sobie poradzę w terenie, jak zniosę upały i ciężkie warunki. Tremę zwiększał fakt, że wśród moich poprzedników w tej roli było kilku wspaniałych fotografów, którym miałem teraz dorównać. Miałem pracować w Stacji dwa lata – zostałem do dziś. Pracowałem z naszymi archeologami, ale współpracowałem również z wieloma zagranicznymi ekspedycjami. Miło wspominam współpracę z Niemcami, Belgami i Egipcjanami. Te 45 lat zaowocowało zgromadzeniem w mojej prywatnej fototece około 5000 slajdów i negatywów, które są świadectwem mojej pracy, w której towarzyszył mi mój wierny przyjaciel – aparat fotograficzny. Dzięki niemu mogłem utrwalić sytuacje, które chociaż częściowo chciałbym pokazać na skromnej, liczącej około 65 fotogramów wystawie.”
-
1. (Góra) Maalula — aramejska wioska. Ekspedycja z prof. Kazimierzem Michałowskim w drodze na wykopaliska w Palmyrze (Syria), 1969. (Dół) Prof. Kazimierz Michałowski w Palmyrze (Syria), 1969. // (Top) Maalula – an Aramaic village. Expedition with Prof. Kazimierz Michałowski on their way to the excavations in Palmyra (Syria), 1969. (Bottom) Prof. Kazimierz Michałowski in Palmyra (Syria), 1969.
-
2. (Góra) Wielka kolumnada, Palmyra (Syria), 1971. (Dół) Posąg Alaine, detal, Palmyra (Syria), 1971. // (Top) The Great Colonnade, Palmyra (Syria), 1971. (Bottom) Alaine statue, detail, Palmyra (Syria), 1971.
-
3. (Góra) Wykopaliska w Tell Atrib (Egipt), 1986. (Dół) Tell Atrib (Egipt) wynoszenie ziemi, 1986. // (Top) Excavation at Tell Atrib (Egypt), 1986. (Bottom) Tell Atrib (Egypt) removal of spoil, 1986.
-
4. (Góra) Panorama wykopalisk w Starej Dongoli (Sudan), 1973. (Dół) Wykopaliska w Kościele na Planie Krzyża w Starej Dongoli (Sudan), 1970. // (Top) Panorama of the excavations in Old Dongola (Sudan), 1973. (Bottom) Excavations in the Church of the Plan of the Cross in Old Dongola (Sudan), 1970.
-
5. (Góra) Wykopaliska w Starej Dongoli (Sudan), 1972. (Dół) Badania w podziemiach meczetu w Starej Dongoli (Sudan), 1969. // (Top) Excavations in Old Dongola (Sudan), 1972. (Bottom) Exploration in the basement of the mosque in Old Dongola (Sudan), 1969.
-
6. (Góra) Wykład prof. E. Papuci-Władyka dla studentów, Nea Pafos (Cypr), 2006. (Dół) Wykopaliska w pałacu Asurnasirpala II (883 859 p.n.e.) w Kalchu, stolicy państwa późnoasyryjskiego, obecnie Tell Nimrud (Irak), 1971. // (Top) Lecture by prof. E. Papuci-Władyka for students, Nea Paphos (Cyprus), 2006. (Bottom) Excavations at the Asurnasirpal II Palace (883 859 BC) in Kalchu, the capital of the Late Assyrian state, now Tell Nimrud (Iraq), 1971.
-
7. (Góra) Widok na cytadelę z meczetem Mohammeda Alego, Kair (Egipt), 1999. (Dół) Dziedziniec meczetu Mohammeda Alego, Kair (Egipt), koniec lat 60. XX wieku. // (Top) View of the citadel with Mohammed Ali Mosque, Cairo (Egypt), 1999. (Bottom) Mohammed Ali Mosque Courtyard, Cairo (Egypt), late 1960s.
-
8. (Góra) Panorama Deir el-Bahari (Egipt) ze Świątynią królowej Hatszepsut, początek lat 70. XX wieku. (Dół) Awaryjne lądowanie balonu z turystami na dziedzińcu przed świątynią królowej Hatszepsut, koniec lat 90. XX wieku. // (Top) Panorama of Deir el-Bahari (Egypt) with the Temple of Queen Hatshepsut, early 1970s. (Bottom) Emergency landing of a balloon with tourists in the courtyard in front of the temple of Queen Hatshepsut, late 1990s.
-
9. (Góra i dół) Fasada skalnego grobowca w Petrze, (Jordania), 2003. // (Top and bottom) Facade of a rock tomb in Petra, (Jordan), 2003.
-
10. (Góra) Meczet Omajadów, dekoracja stropu, Damaszek (Syria), 1969. (Dół) Wnętrze meczetu Omajadów, Damaszek (Syria), 1969. // (Top) Omayad Mosque, ceiling decoration, Damascus (Syria), 1969. (Bottom) Interior of the Omayad Mosque, Damascus (Syria), 1969.
-
11. (Góra) Aleppo (Syria), widok z cytadeli na miasto, 1969. (Dół) Sabil, Stary Kair (Egipt), 1982. // (Top) Aleppo (Syria), view of the city from the citadel, 1969. (Bottom) Sabil, Old Cairo (Egypt), 1982.
-
12. (Góra) Fasada kaplicy Hathor w świątyni królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari (Egipt), początek lat 70. XX wieku. (Dół) Iluminowana świątynia królowej Hatszepsut (Egipt), 1997. // (Top) The facade of the Hathor Chapel in the temple of Queen Hatshepsut in Deir el-Bahari (Egypt), early 1970s. (Bottom) Illuminated Temple of Queen Hatshepsut (Egypt), 1997.
-
13. (Góra) Meroicki kiosk w Naga (Sudan), 1990. (Dół) Fasada świątyni Ramzesa II w Abu Simbel (Egipt), fragment, 1989. // (Top) Meroitic kiosk in Naga (Sudan), 1990. (Bottom) Facade of the Temple of Ramses II in Abu Simbel (Egypt), fragment, 1989.
-
14. (Góra) Podcienia Pałacu Abbasydów (XII/XIII w.) w Bagdadzie (Irak), 1971. (Dół) Wejście do sanktuarium sekty jezydów (północny Irak), 1971. // (Top) Arcades of the Abbasid Palace (12th / 13th century) in Baghdad (Iraq), 1971. (Bottom) Entrance to a Yezidi sanctuary (northern Iraq), 1971.
-
15. Góra) Teatr po odkopaniu na Kom el-Dikka, Aleksandria (Egipt), 1966. (Dół) Przedstawienie w zrekonstruowanym teatrze, Aleksandria (Egipt), początek lat 70. XX wieku. // (Top) Theater after excavation on Kom el-Dikka, Alexandria (Egypt), 1966. (Bottom) Performance in a reconstructed theater, Alexandria (Egypt), early 1970s.
-
16. (Góra) Zespół audytoriów i budowla teatralna na Kom el-Dikka, Aleksandria, (Egipt), 2006. (Dół) Nadbrzeże w Aleksandrii (Egipt), 2006. // (Top) Auditorium and theater building on Kom el-Dikka, Alexandria, (Egypt), 2006. (Bottom) The corniche in Alexandria (Egypt), 2006.
-
17. Port w Pafos (Cypr), w 1968 (góra) i 2006 roku (dół) // Port of Paphos (Cyprus),In 1968 (top) and in 2006 (bottom).
-
18. (Góra) Zakopani w pustynnym piasku w drodze do Dongoli (Sudan), 1969. (Dół) Śniadanie w drodze do Dongoli (Sudan), 1970. // (Top) Stuck in the desert sand on the way to Dongola (Sudan), 1969. (Bottom) Breakfast on the way to Dongola (Sudan), 1970.
-
19. (Góra) Kobiety z plemienia Morro na południu Sudanu niosące plony z pola, 1972. (Dół) Płonąca sawanna (Sudan), 1972. // (Top) Morro women in southern Sudan carrying crops from the field, 1972. (Bottom) Burning savannah (Sudan), 1972.
-
20. (Góra) W drodze na południe Sudanu, 1972. (Dół) Posterunek policji w Wadi Halfa (Sudan), 1972. // (Top) On the way to south of Sudan, 1972. (Bottom) Wadi Halfa police station (Sudan), 1972.
-
21. (Góra) Strzyżenie osłów na targu w Minszat Abu Omar (Egipt), 1983. (Dół) Suk w Tangasi (Sudan), 1973. // (Top) Donkey shearing at the market in Minshat Abu Omar (Egypt), 1983. (Bottom) Souk in Tangasi (Sudan), 1973.
-
22. (Góra) Misja w drodze przez Batin Hadżar (Sudan), 1971. (Dół) Przydrożna herbaciarnia (Sudan), 1974. // (Top) The expedition en route through Batin Hajar (Sudan), 1971. (Bottom) Roadside teahouse (Sudan), 1974.
-
23. (Góra) Miejscowa piękność na targu w Letti (Sudan), 1972. (Dół) Targ wielbłądów w Abu Roasz koło Kairu (Egipt), 2000. // (Top) A local beauty at the Letti market (Sudan), 1972. (Bottom) The Abu Roash camel market, near Cairo (Egypt), 2000
-
24. (Góra) Zbiór daktyli w północnym Egipcie, 2001. (Dół) Wypiek chleba w wiosce koło Kairu (Egipt), 2001. // (Top) Date collection in North Egypt, 2001. (Bottom) Baking bread in a village near Cairo (Egypt), 2001.
-
25. (Góra) Koczownicy przy pustynnej studni (Sudan), 1990. (Dół) Napełnianie skórzanych bukłaków wodą (Sudan), 1990. // (Top) Nomads at a desert well (Sudan), 1990. (Bottom) Filling leather water bags (Sudan), 1990.
-
26. (Góra) Targ w Omdurmanie (Sudan), 1990. (Dół) Pustynny szpital (Sudan), 1990. // (Top) Market in Omdurman (Sudan), 1990. (Bottom) A desert hospital (Sudan), 1990.
-
27. (Góra i dół) Wioska Arabów nawodnych w delcie Tygrysu i Eufratu (południowy Irak), 1971. // (Top and bottom) A village of Marsh Arabs in the Tigris and Euphrates Delta (southern Iraq), 1971.
-
28. (Góra) Nowożeńcy, płn.-wsch. Delta Nilu (Egipt), 1989. (Dół) Orkiestra weselna (Egipt), 1989. // (Top) Newlyweds, north-east Nile Delta (Egypt), 1989. (Bottom) A wedding orchestra (Egypt), 1989.
-
29. (Góra) Krowy zaprzęgnięte do sakiji (Sudan), 1972. (Dół) Feluka na Nilu (Sudan), 1974. // (Top) Cows harnessed to a water-wheel (sakiya) (Sudan), 1972. (Bottom) A feluka on the Nile (Sudan), 1974.
-
30. (Góra) Statek rzeczny przy nadbrzeżu w Gaddar (Sudan), 1971. (Dół) Dziewczynka z wioski Abu Roasz koło Kairu (Egipt), 1969. // (Top) River boat at the wharf in Gaddar (Sudan), 1971. (Bottom) A girl from the village of Abu Roash near Cairo (Egypt), 1969.
-
31. (Góra) Zbiór bawełny w Sudanie, 1972. (Dół) Kobiety z wioski Chandak (Sudan), 1972. // (Top) Cotton harvest in Sudan, 1972. (Bottom) Women from the Chandak village (Sudan), 1972.
-
32. Egipskie gołębniki, koniec lat 80. XX. wieku. (Dół) Beduinka karmiąca dziecko (Egipt), początek lat 80. XX. wieku. // Egyptian dovecots, late 1980s. (Bottom) A Bedouin feeding a child (Egypt), early 1980s.
-
33. (Góra) Portret szejka wioski Tangasi (Sudan), 1973. (Dół) Dziewczyna z plemienia Morro (Sudan), 1972. // (Top) Portrait of the sheikh of Tangasi village (Sudan), 1973. (Bottom) A girl from the Morro tribe (Sudan), 1972.
-
34. (Góra) Beduinka z tatuażem twarzy (Syria), 1973. (Dół) Polowanie z sokołem na pustyni (Syria), 1973. // (Top) A Bedouin with a face tattoo (Syria), 1973. (Bottom) Hunting with falcons in the desert (Syria), 1973.
-
35. (Góra) Rodzina z oazy Siwa (Egipt), 1980. (Dół) Egipski uczeń, 1979. // (Top) A family from the oasis of Siwa (Egypt), 1980. (Bottom) An Egyptian schoolboy, 1979.
-
36. (Góra) Pasterz cypryjski, początek lat 70. XX. wieku. (Dół) Kapłan z sanktuarium jezydów w północnym Iraku, 1971. // (Top) A Cypriot shepherd, early 1970s. (Bottom) A priest from a Yazidi shrine in northern Iraq, 1971.