Metsamor

Metsamor

• Nazwa projektu:

  Armeńsko–Polska Misja Archeologiczna Metsamor
  Armenian–Polish Archaeological Mission Metsamor

  Logo projektu:

  

  Strona projektu:

  www.metsamor.uw.edu.pl

  Facebook:

  Metsamor.archaeology

  YouTube:

  Armenian-Polish Archaeological Mission – Metsamor

• Typ stanowiska:

  miasto, forteca, cmentarzysko

  Lokalizacja:

  Armenia
  Dolina Araracka

  Datowanie:

  – Późny Brąz (XV–XII wiek p.n.e.)
  – Żelazo I (wczesne żelazo: XII–VIII wiek p.n.e.)
  – Żelazo II (okres urartyjski: VIII–VI wiek p.n.e.)
  – Żelazo III (okres post-urartyjski, achemenidzki: VI–IV wiek p.n.e.)
  – Żelazo IV (okres hellenistyczno–rzymski: IV wiek p.n.e.–III wiek n.e.)

  Najciekawsze odkrycia:

  – masywny budynek post-urartyjski
  – budynek spalony podczas najazdu króla urartyjskiego Argiszti I
  – naczynie z wygrawerowanym symbolem trójzębu
  – kamienne formy odlewnicze
  – naszyjnik, w którym zachował się cały układ tworzących go paciorków
  – biżuteria ze złota i półszlachetnych kamieni, cyny i brązu
  – grawerowana biżuteria z kości i rogu

Historia badań:

Badane przez misję CAŚ UW w latach:

2013–

Typ badań:

badania wykopaliskowe, badania powierzchniowe

Kierownicy badań:

Krzysztof Jakubiak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego)
Ashot Piliposyan (Służba ds. Ochrony Dziedzictwa Historycznego i Kulturowych Muzeów-Rezerwatów)

Instytucje współpracujące:

– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
– Służba ds. Ochrony Dziedzictwa Historycznego i Kulturowych Muzeów-Rezerwatów

Informacje dodatkowe:

Badania archeologiczne w Metsamor prowadzone są od 1965 roku, a znalezione tam zabytki trafiają do muzeum wybudowanego na stanowisku.

Opis stanowiska i badań:

Stanowisko Metsamor /Fig. 8/ jest w zasadzie kompleksem osadniczym, na który składają się: forteca otoczona cyklopowymi murami, dolne miasto przylegające doń od północy i południa, a także cmentarzysko położone nieopodal.

Teren stanowiska był zasiedlony od epoki chalkolitu (V tysiąclecie p.n.e.) z przerwami do XVII wieku n.e. Szczytowy etap rozwoju przypadł na okres Późnej Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza (XV–VIII w p.n.e.). Wtedy to Metsamor stało się znaczącym centrum gospodarczym z rozwiniętą produkcją metalurgiczną, jak również ważnym centrum religijnym. Pięć małych świątyń, w których mieściły się „kaskadowe” ołtarze z gliny, tworzyło duży kompleks religijny na południowym stoku wzgórza. O prosperity mieszkańców Metsamor z tego okresu świadczą ich bogate pochówki. W dużych komorach grobowych umieszczanych pod nasypami kurhanów odnaleziono wiele przedmiotów z cennych kruszców, jak również importy z Mezopotamii, Syrii i Egiptu. Najsłynniejszymi przedmiotami są złote naszyjniki /Fig. 10/, pozłacane okucia pasów z wyobrażeniem polujących lwic, pieczęć cylindryczna z inskrypcją hieroglificzną, odważnik z kasycką inskrypcją zapisaną pismem klinowym.

Badania polsko-armeńskiej misji przynoszą nowe dane na temat historii stanowiska. Koncentrują się na określeniu zasięgu i planu Dolnego Miasta w Epoce Żelaza, a także na eksploracji pobliskiego cmentarzyska, w szczególności lokalizacji grobów z przełomu Epoki Brązu i Epoki Żelaza, które mogą przynieść nowe informacje na temat elit rządzących miastem w XV wieku p.n.e.

W sezonie 2016 misja odkryła 15 przedmiotów wykonanych ze złota /Fig. 4, 5, 6/ oraz naszyjnik z karneolu i złota /Fig. 7/, porzucony najprawdopodobniej podczas najazdu króla urartyjskiego Argiszti I. Jest to pierwsze tego typu znalezisko z osady datowanej na okresu wczesnego żelaza (XI–IX wiek p.n.e.) z terenów Zakaukazia. Natomiast w komorze grobowej, wykorzystywanej od środkowej epoki brązu do wczesnej epoki żelaza, odnaleziono złote zawieszki w kształcie półksiężyca oraz złote paciorki, które pierwotnie były częścią kilku naszyjników.

Kres świetności Metsamor przyniósł najazd wojska króla Urartu Argiszti I na początku VIII wieku p.n.e. Podczas tego wydarzenia zarówno dolne miasto, jak i forteca zostały gruntownie spalone i zburzone.

Galeria: