Tell Rad Shaqrah
Tell Rad Shaqra
Tell Rad Shaqurah
Tell Rad Szakra
-
Nazwa projektu:
Stanowisko badane w ramach międzynarodowego projektu badań ratunkowych „Hassake Dam Project”
-
Typ stanowiska:
Ufortyfikowana osada i cmentarzysko
Lokalizacja:
Syria
Kraina geograficzna: Syryjska Dżezira/północna Syria
Kraina historyczna: Północna MezopotamiaDatowanie:
– późny okres Niniwa 5
– okres wczesnodynastyczny III
– okres akadyjski
– okres nowoasyryjski
Najciekawsze odkrycia:
– Mur obronny ceglano-kamienny z oskarpowaniem ziemno–kamiennym (tzw. glacis)
– Pozostałości budownictwa mieszkalnego i siatki ulic z okresu wczesnodynastycznego III
– Ponad 40 grobów różnych typów, osób dorosłych i dzieci, z bogatym wyposażeniem
– Płaskorzeźba z przedstawieniem głowy ludzkiej, tak zwany „idol oczny”
Historia badań:
Badane przez misję CAŚ UW w latach:
1991 1995
Typ badań:
Wykopaliska ratunkowe
Kierownicy badań:
Piotr Bieliński
Instytucje współpracujące:
– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Syryjski Departament Starożytności
Opis stanowiska i badań:
Tell Rad Shaqrah to niewysoki, mierzący około 100 metrów średnicy tell. W trakcie kilku sezonów badań ratowniczych zostało odsłoniętych dziewięć warstw osadniczych.
Mała, ufortyfikowana osada powstała na przełomie okresów wczesnodynastycznego II i III (połowa III tysiąclecia p.n.e). Istniała bez żadnych wyraźnych przerw w osadnictwie do momentu opuszczenia w okresie akadyjskim (schyłek III tys. p.n.e.). Umocnienia, niespotykane nawet w dużo większych ówczesnych miastach, składały się z czterometrowej grubości muru z cegły mułowej oraz masywnego oskarpowania o szerokości ponad 6 m, oblicowanego blokami bazaltu.
Świetnie zachowały się pozostałości kolejnych warstw domów z cegły mułowej. Ich charakterystyczną cechą były wewnętrzne masywne, łukowate przypory, które służyły podtrzymywaniu stropu. Często spotykanymi elementami stałego wyposażenia domów były tynkowane baseniki, zapewne o gospodarczym przeznaczeniu.
W granicach miasta, pod posadzkami domów, natrafiono na pochówki dzieci. Jako dary grobowe składane były przede wszystkim naczynia ceramiczne. Jednak w kilku grobach natrafiono na bogate zestawy ozdób, jak naszyjniki i bransolety, wykonane z różnych materiałów.
Makowski, M. (2020) Third-millennium BC clay figurines from Tell Djassa el Gharbi, Tell Abu Hafur and Tell Rad Shaqrah (Syria). Ägypten und Levante/Egypt and the Levant 30. Wiedeń, 461-482.
Piątkowska-Małecka, J., Koliński, R. (2015). The animal economy of people living in the settlement of Tell Rad Shaqrah (Syria). Polish Archaeology in the Mediterranean, 24(1), 675–692.
Szeląg, D. (2014). Amulets? On the possible function of zoomorphic pendants from child burials in Tell Rad Shaqrah (Syria). Polish Archaeology in the Mediterranean, 23(2), 145–160.
Szeląg, D. (2013). Shell objects from Tell Rad Shaqrah (Syria). Polish Archaeology in the Mediterranean, 22, 587–616.
Smogorzewska, A. (2010). Technological marks on pottery vessels. Evidence from Tell Arbid, Tell Rad Shaqrah and Tell Jassa el-Gharbi (Northeastern Syria). Polish Archaeology in the Mediterranean, 19, 555–564.
Bieliński, P. (2005). Arcaded houses from Tell Djassa El Gharbi and Tell Rad Shaqrah. In P. Bieliński, F. M. Stępniowski, Aux pays d’Allat. Melanges offerts a Michal Gawlikowski, Warsaw, 31–42.
Sołtysiak, A. (2003). Short fieldwork report. Tell Rad Shaqra (Syria), seasons 1994–1995, Studies in Historical Anthropology, 3, 138–149.
Szeląg, D. (2002). Zwierzyniec szakrański. Zawieszki i paciorki zoomorficzne z grobów dziecięcych na stanowisku Tell Rad Shaqrah (Syria). Światowit, 4 (45), 205–214.
Bieliński, P. (2002). A Small Limestone Head from Tell Rad Shaqrah and its Distant „Cousins” from Tell Brak, in L. al-Gailani Werr (ed.) Of Pots and Plans. Papers on the Archaeology and History of Mesopotamia and Syria presented to David Oates in Honour of his 75th Birthday, London 2002, 1-4.
Reiche, A. (1999). Iron Age pottery from Tell Rad Shaqrah (North-East Syria). In A. Hausleiter, A. Reiche (Eds.) Iron Age pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria and South-Eastern Anatolia: papers presented at the meetings of the international „table ronde” at Heidelberg (1995) and Nieborów (1997) and other contributions (=Altertumskunde des vorderen Orients, Bd. 10), Münster: Ugarit-Verlag, 213–295.
Bieliński, P. (1999). Domy mieszkalne z Tell Rad Szakra – zabudowa małych miast północnej Mezopotamii w III tysiącleciu p.n.e. Światowit, 1 (42) Fasc. A, 17–20.
Daszkiewicz, M., Bobryk, E. (1998). Medium-coarse Ware from Tell Rad-Shaqrah, Polish Archaeology in the Mediterranean, 9, 224–235.
Ławecka, D. (1998). Tell Rad Shaqrah (North Syria), Sector F. Światowit, XLI (3), fasc. A, 81–83.
Bieliński, P. (1998). Tell Rad Shaqrah 1992. Chronique Archéologique en Syrie, 1, 60–64.
Bieliński, P. (1996). Tell Rad Shaqrah. Excavations 1995. Polish Archaeology in the Mediterranean, 7, 160–170.
Bieliński, P. (1996). Prace wykopaliskowe w sezonie 1995, Raporty wykopaliskowe, 7, 156–167.
Daszkiewicz, M., Schneider, G. (1996). Wyniki analizy chemicznej wczesnodynastycznej ceramiki z Tell Rad Szakra, Raporty wykopaliskowe, 7, 168–172.
Koliński, R. (1996). Tell Rad Shaqrah 1991–1995. Orient Express 1996/3, 67–69
Bieliński, P. (1995). Tell Rad Shaqrah 1994, Polish Archaeology in the Mediterranean, 6, 109–117.
Bieliński, P. (1995). Od Eufratu do Tygrysu i jeszcze dalej. In M. L. Bernhard, Od Nilu do Eufratu. Polska Archeologia Śródziemnomorska 1981-1994. Warszawa: Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej, 119–128.
Bieliński, P. (1994). Tell Rad Shaqrah 1993, Polish Archaeology in the Mediterranean, 5, 154–163.
Bieliński, P. (1993). The fifth season of explorations in Northeast Syria, Polish Archaeology in the Mediterranean, 4, 119–127.
Bieliński, P. (1992). The first campaign of excavations on Tell Rad Shaqrah (Hassake Southern Dam Basin), Polish Archaeology in the Mediterranean, 3, 77–85.
Galeria:
-
1. General view of architecture built of dried bricks from the Early Dynastic III period (middle of the 3rd millennium BC); modern village in the background. Widok ogólny na zabudowania z cegły suszonej, okres wczesnodynastyczny III (połowa III tysiąclecia p.n.e.); w tle zabudowa współczesnej wioski. (fot. A. Reiche) -
2. Domestic architecture made of bricks; visible rooms with massive buttresses and small pools. Ceglana zabudowa mieszkalna; widoczne pomieszczenia z potężnymi przyporami oraz basenikami. (fot. A. Reiche) -
3. General view of the excavation site. Widok ogólny na teren wykopalisk. (fot. A. Reiche) -
4. Collection of adornments from one of the burials, including bronze bracelets and zoomorphic pendants (four-legged animal and four ducks); second half of the 3rd millennium BC. Kolekcja ozdób z wyposażenia jednego z grobów, m.in. brązowe bransolety i zawieszki zoomorficzne (zwierzę kopytne i cztery kaczki); 2. połowa III tys. p.n.e. (fot. A. Reiche) -
5. Collection of adornments from one of the children’s burials, including zoomorphic pendants made of nacre; second half of the 3rd millennium BC. Kolekcja ozdób z wyposażenia jednego z grobów dziecięcych, m.in. zawieszki zoomorficzne z masy perłowej; 2. połowa III tys. p.n.e. (fot. A. Reiche) -
6. Jewelry from a child’s burial; Early Dynastic III period (second half of the 3rd millennium BC). Biżuteria z grobu dziecięcego, okres wczesnodynastyczny III, 2. połowa III tys. p.n.e. (fot. A. Reiche) -
7. One of the children’s burials found under the floors of houses; Early Dynastic III period (second half of the 3rd millennium BC). Jeden z grobów dziecięcych pod podłogami domów; okres wczesnodynastyczny III, 2. połowa III tys. p.n.e. (fot. A. Reiche) -
8. Drawing of a cross-section of the fortifications of the settlement in Tell Rad Shaqra – stone wall with so-called glacis. Rysunek przekroju archeologicznego pokazującego umocnienia osady w Tell Rad Shaqra – kamienny mur z oskarpowaniem. (rys. K. Meyza) -
9. View of the trench showing the cross-section of the settlement’s fortifications. Widok na wykop, w którym wykonano przekrój przez umocnienia osady. (fot. A. Reiche) -
10. Tell Rad Shaqra, plan of the site. Tell Rad Shaqra, plan stanowiska. -
11. „Idol” from Tell Rad Shaqra, low-relief plaque, limestone, H. 11.3 cm; Early Dynastic III period (around 2500 BC). „Idol” z Tell Rad Shaqra, płaskorzeźbiona płytka, wapień, wys. 11,3 cm; okres wczesnodynastyczny III (ok. 2500 p.n.e.). (fot. A. Reiche)
