Ukazała się najnowsza publikacja PCMA, poświęcona opracowaniu lampek oliwnych z kolekcji Maurice’a Bouviera: „Lampes antiques, byzantines et islamiques du Nil à l’Oronte. La Collection Bouvier” autorstwa Laurenta Chrzanovskiego.
Kolekcja Bouviera obejmuje prawie 800 glinianych lampek oliwnych pochodzących z Egiptu i starożytnego Bliskiego Wschodu. Znajdującą się dziś w Szwajcarii prywatną kolekcję zgromadził podczas wieloletniego pobytu w Aleksandrii w latach 30-tych XX w. szwajcarski profesor prawa Maurice Bouvier. Nie jest to wszakże zbiór odzwierciedlający jedynie gusta czy też zainteresowania ikonograficzne właściciela. Zestaw lampek zaprezentowany w katalogu stanowiącym trzon tej publikacji to niemal pełen wachlarz typologicznych serii znanych z Egiptu od czasów Fenicjan po sułtanat mamelucki w średniowieczu, uzupełniony o typy lampek pochodzące z Bliskiego Wschodu, zakupione przez Bouviera podczas podróży do Libanu i Syrii. Szwajcarska kolekcja jest dziś drugim co do wielkości zbiorem, jeśli chodzi o tę kategorię zabytków, po kolekcji Muzeum Benaki w Atenach.
Publikacja stanowi kamień milowy w studiach nad egipskimi, syryjskimi i libańskimi zabytkami antycznego oświetlenia. Jest długo oczekiwaną syntezą w niezwykle trudnej i w gruncie rzeczy mało zbadanej, jeśli chodzi o te rejony starożytnego świata, dziedzinie badań. Lampki ujęte w katalogu pochodzą ze wszystkich okresów historycznych, ilustrując przy okazji często czysto egipską specyfikę, od czasów Fenicjan po okres mamelucki. Uzupełnieniem katalogu jest przegląd znaków producenckich na spodach lampek oraz motywów ikonograficznych zdobiących wierzchy rzymskich zabytków. Dla zainteresowanych będzie to asumpt do studiów nad lokalną egipską produkcją tych przedmiotów oraz charakteru i zakresu importów samych lampek, jak również rozpowszechniania motywów dekoracyjnych. To syntetyczne i diachroniczne spojrzenie na lampki z kolekcji zilustrowane jest kolorowymi i czarnobiałymi fotografiami wnuka kolekcjonera, Marka Bouviera.
Badacze starożytnych lampek z Egiptu i Bliskiego Wschodu otrzymują przy okazji pełną bibliografię tematu, zebraną przez autora, specjalistę w zakresie oświetlenia od starożytności po czasy nowożytne, który poświęcił tej dziedzinie ponad 20 lat pracy badawczej, także od strony antropologicznej, społecznej, religijnej i makroekonomicznej, czemu dał wyraz w obszernym wstępie.
Tom opatrzył przedmową Tomasz Waliszewski, a słowo wstępne przygotowała Jolanta Młynarczyk.
Laurent Chrzanovski, Lampes antiques, byzantines et islamiques du Nil à l’Oronte. La Collection Bouvier, Warszawa: PCMA, WUW, 2019
Książka, wydana nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego dostępna jest w wersji papierowej oraz elektronicznej w księgarni internetowej WUW.