Nimrud
Nazwa starożytna:
Kalhu, Kalchu, Kalach (Kalakh)
-
Typ stanowiska:
Miejskie stanowisko osadnicze
Lokalizacja:
Irak
Górna Mezopotamia
Starożytna AsyriaDatowanie:
– okres nowoasyryjski (1. poł. I tysiąclecia p.n.e.):
– panowanie Aszurnsirapli II (883–859 p.n.e.)
– panowanie Salmanazara III (858–824 p.n.e.)
– panowanie Tiglatpilezara III (745–727 p.n.e.)
Najciekawsze odkrycia:
– Częściowe odsłonięcie nieznanego budynku z czasów Aszurnasirapli II (tzw. Budynku Centralnego), przypuszczalnie jednej ze świątyń wzniesionych przez tego władcę na cytadeli
– Posągi lamassu z budowli z czasów Salmanazara III
– Depozyt reliefów z okresu Tiglatpilezara III
– Ogromny depozyt ceramiki w jednym z pomieszczeń Budynku Centralnego
Historia badań:
Badane przez misję CAŚ UW w latach:
1974–1976
Typ badań:
Wykopaliska
Kierownicy badań:
Janusz Meuszyński
Instytucje współpracujące:
– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Iracki Departament Starożytności
Informacje dodatkowe:
Nimrud to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w starożytnej Asyrii, stolica królów nowoasyryjskich. Pierwsze badania na stanowisku prowadził Austen Henry Layard (1845–1847, 1849–1851), następnie (1853–1879) Hormuzd Rassam, William Kenneth Loftus i George Smith. Kolejne prace podjęli tam Max Mallowan (1949–1957) oraz David Oates (1958–1963). Od 1959 roku prace te nadzorował Iracki Departament Starożytności. Pod koniec lat 80. XX wieku pracowały tam również misje pod kierunkiem Paolo Fiorina i Johns Curtisa.
Opis stanowiska i badań:
Badania archeologiczne polskiego zespołu koncentrowały się na odtworzeniu wystroju reliefowego słynnego Pałacu Północnozachodniego z IX wieku p.n.e., wzniesionego przez Aszurnasirapli II. Istotą prac było sporządzenie szczegółowych planów architektonicznych pałacu wraz z pełną inwentaryzacją kamiennych płyt i ich fragmentów.
Dokumentowano również położenie samych cokołów pozostałych na miejscu po dziewiętnastowiecznych wykopaliskach, kiedy to znaczna część reliefów została wywieziona z Nimrud bez zaznaczenia dokładnego miejsca ich pochodzenia na planie budowli. Rezultatem tych dociekań była rekonstrukcja całych kompozycji reliefowych, uwzględniająca identyfikację kilkuset znanych fragmentów płaskorzeźb rozsianych po całym świecie.
Prace archeologiczne były prowadzone jednocześnie na terenie Pałacu Północnozachodniego oraz w centralnej części cytadeli w pobliżu pałacu. Odkryto tam pozostałości innej budowli z czasów Aszurnasirapli II, przypuszczalnie jednej z ośmiu świątyń wzniesionych przez tego władcę na cytadeli w Nimrud. Ponadto odsłonięto parę rzeźb lamassu z budynku z czasów Salmanazara III (następcy Aszurnasirapli II) oraz depozyt reliefów z czasów późniejszego władcy, Tiglatpilezra III.
W 2015 roku pałac został zniszczony przez fanatyków z tzw. państwa islamskiego.
Plany, wizualizacje trójwymiarowe architektury, zdjęcia i rysunki reliefów z Nimrud, także tych pozyskanych z polskich wykopalisk, można oglądać w serwisie LEARNING SITES, Inc.
Hausleiter, A. (1999). Neo-Assyrian pottery from Kalhu/Nimrud with special reference to the Polish excavations in the “Central Build¬ing” (1974–76), w: A. Hausleiter, A. Reiche (red.), Iron Age Pottery in Northern Mesopotamia, Northern Syria and South-Eastern Anatolia, (=Altertumskunde des Vorderen Orients, 10). (pp. 92–93), Münster
Sobolewski, R. (1982). The Shalmanaser III Building in the central area of the Nimrud citadel, Archiv für Orientforschung, 19, 329–340.
Meuszyński, J. (1981). Die Rekonstruktion der Reliefdarstellungen und ihrer Anordnung im Nordwestpalast von Kalhu (Nimrud) (Raume B, C, D, E, F, G, H, L, N, P), Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern.
Paley, S. M., & Sobolewski, R. (1981). A New Reconstruction of Room Z in the North-West Palace of Aššurnaṣirpal II at Nimrud (Kalḫu). Iraq, 43, 85–99.
Bieliński, P. (1978). Deux cylindres assyriens des fouilles polonaises à Nimrud. EtTrav, 10, 63–68.
Meuszyński, J. (1976). Neo-Assyrian Reliefs from the Central Area of Nimrud Citadel. Iraq, 38, 37–43.
Meuszyński, J. (1974). The Throne-Room of Aššur-naṣir-apli II. (Room B in the North-West Palace at Nimrud). Zeitschrift für Assyriologie und Vorderasiatische Archäologie, 64(1), 51–73