“Mała Archeoorientalistyka”: grant na badania nad znakami wodnymi z etiopskich rękopisów

Rozstrzygnięto czwartą edycję konkursu na projekty badawcze „Archeoorientalistyki”. Celem konkursu jest wsparcie projektów badawczych na styku orientalistyki i archeologii. Kierowniczkami jednego ze zwycięskich projektów są dr Dorota Dzierzbicka (CAŚ UW) oraz dr Daria Elagina (Uniwersytet w Hamburgu / Westfalski Uniwersytet Wilhelma w Münsterze).

Projekt pt. “Paper Trails. Identification of Watermarks on the Paper of Ethiopian Manuscripts from the Collection of the Church of Santo Stefano dei Mori in the Vatican City” ma na celu wdrożenie interdyscyplinarnych badań nad rękopisami etiopskimi z XV –XVI wieku z perspektywy materialnej (badanie znaków wodnych na papierze) w kontekście handlu międzyregionalnego i wzajemnych powiązań między Europą, Wschodem i Afryką. W związku z tym badania przewidują analizę artefaktów i tekstów z wykorzystaniem metod właściwych zarówno dla archeologii, jak i etiopistyki.

Projekt opiera się na badaniach dr Dzierzbickiej i dr Elaginy nad kolofonem do etiopskiego tekstu datowanego na 1596 r. Dokument znajdujący się obecnie w Watykanie znany jest jako rękopis Vat.Et.44. Jego autor, odbywając pielgrzymkę z Etiopii do Jerozolimy, zatrzymał się w Starej Dongoli (Sudan), lecz jego dalsze losy są nieznane. Rękopis trafił do Watykanu z kościoła S. Stefano dei Mori, który w XV–XVI wieku był siedzibą etiopskiej wspólnoty i zgromadził bibliotekę z dziesiątkami woluminów. Pierwsze badania Vat.Et.44 przeprowadzono w celu ustalenia, czy został on napisany już we Włoszech, czy gdzieś w drodze z Sudanu. Wykazano, że na papierze znajdują się włoskie znaki wodne. Jednak wiedza na temat etiopskich rękopisów z biblioteki S. Stefano jest niewielka i dotychczas nie przeprowadzono żadnych badań nad materialnymi aspektami tych na papierze. Projekt ma na celu przeanalizowanie wszystkich 43 papierowych rękopisów (38 z Rzymu, 4 z Mediolanu i 1 z Florencji), zlokalizowanie znaków wodnych i pozyskanie ich fotografii.