Kadero

Nazwa projektu:
Typ stanowiska:

Pozostałości osady i cmentarzyska neolitycznego oraz cmentarzyska kultury meroickiej

Lokalizacja:

Sudan
20 km na północny-wschód od Chartumu i 6,5 km na wschód od obecnego koryta Nilu

Datowanie:

– neolit chartumski (od 2. połowy V do początków IV tysiąclecia p.n.e.)
– okres meroicki
– średniowiecze (?)

Najciekawsze odkrycia:

– osada neolityczna
– cmentarzysko neolityczne: blisko 250 pochówków, w tym kilka grobów z bogatym wyposażeniem
– fragmenty naczyń ceramicznych, wyroby kamienne i kościane, drobne ozdoby osobiste
– kości udomowionych zwierząt, szczątki roślin (prawdopodobnie uprawnych)
– pozostałości cmentarzyska kultury meroickiej: pochówki datowane na pierwszą połowę I. tys. n.e.

Historia badań:

Badane przez misję CAŚ UW w latach:

1972–2003

Typ badań:

Badania wykopaliskowe

Kierownicy badań:

Lech Krzyżaniak (1972–2003)

Instytucje współpracujące:

– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
– National Corporation for Antiquities and Museums

Informacje dodatkowe:

Stanowisko po raz pierwszy zarejestrowane zostało przez A. J. Arkella w 1940 r. W 1955 r. H. N. Chittick opisał materiał zebrany z powierzchni stanowiska i ustalił jego chronologię na okres neolitu chartumskiego.

Opis stanowiska i badań:

Badania w Kadero prowadzone były z ramienia Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego w Kairze (obecnie Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW) oraz Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, pod kierunkiem Lecha Krzyżaniaka. W latach 1972–2003 przeprowadzono łącznie 17 kampanii wykopaliskowych.

Badania na stanowisku objęły osadę neolityczną oraz użytkowane w tym samym okresie cmentarzysko. Osada w Kadero jest jedną z najlepiej poznanych archeologicznie osad wczesnoneolitycznych w Sudanie. Dostarcza istotnych informacji na temat środowiska naturalnego, jak również życia codziennego jej mieszkańców, gospodarki, wymiany dóbr itp. W obrębie cmentarzyska przebadano około 250 pochówków – jest to jedyna tak kompleksowo zbadana nekropola wczesnoneolityczna w Sudanie. W wyposażeniu grobowym odkryto między innymi naczynia ceramiczne, biżuterię, narzędzia kamienne i krzemienne, utensylia kosmetyczne. Na podstawie danych uzyskanych z badań na nekropoli możliwe było odtworzenie struktury społecznej ludności wczesnej fazy neolitu chartumskiego.

Badania miały charakter interdyscyplinarny, przeprowadzono między innymi analizy antropologiczne.

Inne materiały na temat misji:

Wydarzenia związane z projektem:
Wystawa:
Kadero zaginiony świat nad Nilem
Zaginiony świat znad Nilu do obejrzenia w Krakowie (archeowieści.pl, 11.05.2015)

Inne materiały na temat misji:

Tablica: 70 lat polskich wykopalisk w Egipcie i na Bliskim Wschodzie

Bibliografia projektu:

Krzyżaniak, L. (2004). Kadero: Preliminary report, 2003. Polish Archaeology in the Mediterranean 15, 273–276

Krzyżaniak, L. (2002). Kadero: Preliminary report, 2001. Polish Archaeology in the Mediterranean 13, 227–233

Krzyżaniak, L. (2000). Kadero: Preliminary report, 1999. Polish Archaeology in the Mediterranean 11, 223–226

Krzyżaniak, L. (1998). Kadero: Excavations 1997. Polish Archaeology in the Mediterranean 9, 155–157

Krzyżaniak, L. (1994). Kadero 1993. Polish Archaeology in the Mediterranean 5, 111–114

Krzyżaniak, L. (1993). Kadero, 1991. Polish Archaeology in the Mediterranean 4, 94–97

Chłodnicki, M. (1987) Ceramics from the Neolithic Cemetery at Kadero – Central Sudan, Archeologie du Nil Moyen, 2, 141–147

Krzyżaniak, L. (1986). Kadero. In Z. Kiss (Ed.), 50 lat polskich wykopalisk w Egipcie i na Bliskim Wschodzie, Warszawa, 97–100

Dzierżykray-Rogalski, T. (1984). Remarks on the position of human Romains in the Neolithic Graves at Kadero (Central Sudan). In L. Krzyżaniak, M. Kobusiewicz (Eds.), Origin and Early Developement of Food-Producing Cultures in North-Eastern Africa, 33–335

Gautier, A. (1984). The fauna of the Neolithic site of Kadero (Central Sudan). In L. Krzyżaniak, M. Kobusiewicz (Ed.), Origin and Early Developement of Food-Producing Cultures in North-Eastern Africa, 317–319

Klichowska, M. (1984). Plants of the Neolithic Kadero (Central Sudan), a palaeoethnobotanical study of the plant impressions on pottery. In L. Krzyżaniak, M. Kobusiewicz (Eds.), Origin and Early Developement of Food-Producing Cultures in North-Eastern Africa, 321–326

Krzyżaniak, L. & Kobusiewicz, M. (Eds.) (1984). Origin and Early Developement of Food-Producing Cultures in North-Eastern Africa, Poznań

Promińska, E. (1984). The demography of the populations fron Kadero (Central Sudan). In L. Krzyżaniak, M. Kobusiewicz (Eds.), Origin and Early Developement of Food-Producing Cultures in North-Eastern Africa, 327–331

Krzyżaniak, L. (1979). Kadero (fourth-sixth, 1975-1976), Etudes et Travaux nr 11, 245–252

Krzyżaniak, L. (1978). New light on Early food-production in the Central Sudan, Journal of African History 19, 159–172

Dzierżykray-Rogalski, T. (1977). Neolithic Skeletons from Kadero, Current Anthropology 18, 595–596. Chłodnicki, M. (1982). Z badań nad ceramiką z osady neolitycznej w Kadero, Sudan, Przegląd Archeologiczny, 30, 81–117

Krzyżaniak, L. (1976). Kadero (second-third season, 1973-1973/4), Etudes et Travaux, 9, 283–287

Krzyżaniak, L. (1975). Kadero (first season, 1972), Etudes et Travaux, 8, 361–366

Krzyżaniak, L. (1968). Neolithic sites at Old Dongola (Sudan). Fontes Archaeologici Posnanienses, 19, 1–5

Chittick, H. N. (1955). Two Neolithic Sites Near Khartoum, Kush, 3, 75–81

Arkell, A. J. (1953). Shaheinab: an account of the excavation of a neolithic occupation site carried out for the Sudan Antiquities Service in 1949–50. London, Oxford University Press