Mariusz Gwiazda

Zainteresowania badawcze:

  • Archeologia Bliskiego Wchodu
  • Archeologia Egiptu
  • Ceramiczny materiał budowlany
  • Architektura mieszkalna
  • Okres późnoantyczny i wczesnoislamski w Egipcie i na Bliskim Wschodzie
  • Antyczne marmury
  • Obiekty kościane
  • Bliskowschodnia architektura grobowa
Kariera zawodowa

Wykształcenie

2010–2017 studia doktoranckie w Ośrodku Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Tytuł rozprawy: Rzymski i bizantyjskie drzwi kamienne z terenów Syro-Palestyny. Pochodzenie, funkcja, dekoracja i rozprzestrzenieni. Praca przygotowywana pod kierownictwem dr hab. T. Waliszewskiego.

2007–2009 studia magisterskie w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Praca magisterska: Sanktuarium Szymona Słupnika Młodszego na Mons Admirabilis, przygotowana pod kierownictwem prof. dr. hab. M. Gawlikowskiego. Dyplom z wyróżnieniem.

2004–2007 studia licencjackie w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Praca licencjacka: Ikonografia proroka Daniela na podstawie zabytków lewantyńskich z okresu od IV do VIII w., przygotowana pod kierownictwem dr. T. Waliszewskiego.

Stanowiska i funkcje

od 2021 adiunkt naukowy w Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego

2020–2021 adiunkt naukowy na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego

2019 adiunkt naukowy w Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego

Projekty badawcze

od 2020 współkierownik Polsko-Amerykańskiej Ekspedycji w Berenike

2018–2020 Marea, Egipt (okres bizantyjski i wczesnoislamski, wykopaliska CAŚ i WAUW, kierownik badań Prof. Tomasz Derda), kierownik prac terenowych

2017 Marea, Egipt (okres bizantyjski i wczesnoislamski, wykopaliska CAŚ UW i Muzeum Archeologicznego w Krakowie, kierownik badań dr Krzysztof Babraj), kierownik wykopów, dokumentalista

2017 badania powierzchniowe w okolicy Efezu, Metropolis, Priene, Turcja (od okresu archaicznego do późnego średniowiecza, badania w ramach projektu Marmora Asiatica, kierownik badań dr Dagmara Wielgosz-Rondolino).

2017 Khan Khalde, Liban (od okresu hellenistycznego do bizantyjskiego), kierownik misji

2016 Marea, Egipt (okres bizantyjski i wczesnoislamski, wykopaliska Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik badań dr Dagmara Wielgosz-Rondolino), kierownik prac terenowych

2016 badania powierzchniowe na Prokonezie, Turcja (od okresu archaicznego do późnego średniowiecza, badania w ramach projektu Marmora Asiatica, kierownik badań dr Dagmara Wielgosz-Rondolino)

2016 Pompeiopolis, Turcja (okres rzymski i bizantyjski, wykopaliska Uniwersytetu w Monachium, kierownik badań dr Latife Summerer). Dokumentacja i opracowanie ceramicznego materiału budowlanego

2014 Marea, Egipt (okres bizantyjski i wczesnoislamski, wykopaliska Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik badań dr Dagmara Wielgosz-Rondolino). Kierownik wykopów

2013 Pompeiopolis, Turcja (okres rzymski i bizantyjski, wykopaliska Uniwersytetu w Monachium, kierownik badań dr Latife Summerer). Dokumentacja i opracowanie ceramicznego materiału budowlanego

2013 Parion, Turcja (od okresu archaicznego do bizantyjskiego, wykopaliska Uniwersytetu w Erdzurum, kierownik badań dr Vedat Keleş). Dokumentacja i opracowanie ceramicznego materiału budowlanego z wykopalisk w budynku teatralnym

2013 Synopa, Turcja. (okres hellenistyczny-bizantyjski, wykopaliska Uniwersytetu w Kalifornii, kierownik badań prof. Owen Doonan). Rysownik ceramiki

2013 Qusur, Kuwejt (okres wczesnoislamski, wykopaliska CAŚ UW, kierownik badań dr Magdalena Żurek). Kierownik wykopu

2011–2014 Berenike, Egipt (okres hellenistyczny, rzymski, bizantyjski, wykopaliska Uniwersytetu w Delaware i CAŚ UW, kierownicy badań prof. S. Sidebotham, I. Zych). Dokumentacja i opracowanie zabytków skórzanych, kościanych, rogowych, szylkretu, cegieł, naczyń fajansowych oraz obiektów kamiennych

2011 Sagalassos, Turcja (okres hellenistyczny, rzymski, bizantyjski, wykopaliska Katolickiego Uniwersytetu w Lowanium, kierownik badań prof. M. Waelkens). Asystent kierownika wykopu, kierownik wykopu

2011 Kom el-Dikka, Aleksandria, Egipt (okres rzymski, bizantyjski, wczesnoislamski, wykopaliska CAŚ UW, kierownik badań dr G. Majcherek). Kierownik wykopu

2010 Baalbek, Liban (okres hellenistyczny, rzymski, bizantyjski, ajubidzki, wykopaliska Niemieckiego Instytutu Archeologicznego, kierownik badań prof. M. van Ess). Dokumentowanie zabytków architektonicznych

2010 Palmyra, Syria (okres rzymski i wczesnoislamski, wykopaliska CAŚ UW, kierownik badań prof. M. Gawlikowski). Dokumentowanie zabytków architektonicznych

2008–2013 Jiyeh, Liban (epoka żelaza, okres hellenistyczny, rzymski i bizantyjski, wykopaliska CAŚ UW, kierownik badań dr hab. T. Waliszewski). Kierownik prac terenowych, specjalista od ceramiki budowlanej, zbytków kamiennych, kościanych oraz terakot

2007–2013, 2016 Chhim, Liban (okres hellenistyczny, rzymski i bizantyjski, wykopaliska CAŚ UW, kierownik dr hab. T. Waliszewski). Specjalista od ceramiki budowlanej oraz zabytków kościanych

Inne projekty archeologiczne

od 2011 współpraca przy przygotowywaniu publikacji wykopalisk prof. dr. hab. T. Sarnowskiego w Apamei nad Orontesem w latach 1977–1979

2009–2012 koordynator projektu publikacji archiwum i zabytków z Uniwersytetu św. Józefa w Bejrucie, pochodzących z wykopalisk i badań powierzchniowych Ojca Jéana Mécériana na terenie zachodniej Antiocheny (Turcja), przeprowadzonych w latach 1932–1939; projekt zakończony

2005 Przeradowo, Polska (okres wpływów rzymskich, wykopaliska Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, kierownik badań dr R. Prochowicz); praktyki wykopaliskowe

2005 Mrągowo, Polska (okres wczesnośredniowieczny, wykopaliska Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik badań dr T. Nowakiewicz); praktyki wykopaliskowe

2005 Konikowo-Rostek i Gołdap, Polska (okres wpływów rzymskich, wykopaliska Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, kierownik badań mgr M. Engel, P. Iwanicki); praktyki wykopaliskowe

2005 praktyki powierzchniowe na terenie Mazowsza i Podlasia (kierownicy badań dr W. Borkowski i dr A. Waluś). Praktyki wykopaliskowe

2004 Stryczowice, Polska (młodsza epoka kamienia, wykopaliska Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, kierownicy badań mgr B. Matraszak, S. Sałaciński); praktyki wykopaliskowe

Granty i stypendia

Granty
2022-2025 grant NCN Sonata „Kulturowe, demograficzne i biologiczne profile postrzymskich (IV-VI w. n.e.) mieszkańców portu w Berenike (Egipt), na podstawie nieinwazyjnych, wykopaliskowych i bioarcheologicznych badań dwóch miejskich nekropolii.

2022-2023 grant Honor Frost Foundation „Virtual Tour and 3D Presentation of an Inaccessible Heritage of the Berenike Red Sea Port

2021–2024 grant NCN Opus „Marmora Bizantina. Identyfikacja pochodzenia marmurów oraz ich wykorzystanie w przestrzeni sekularnej i sakralnej w południowym Lewancie okresu wczesnobizantyjskiego (IVVII w. n.e.)

2021 (wraz z prof. T. Derdą) grant Honor Frost Foundation „Landscape history and chronology of a Roman and Byzantine port infrastructure of Marea in the Region of Mareotis (West of Alexandria)”

2017–2019 grant NCN Preludium „Koniec tradycji grobowców komorowych, jako przejaw przemian kulturowych społeczności Syro-Palestyny w okresie rzymskim

Stypendia
2021 stypendium Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich; pobyt biblioteczny w Rzymie

2017/2018 stypendium Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW; opracowanie wyników badań wykopaliskowych w domu H1 w Marei

2014/2015 stypendium im. Kazimierza Michałowskiego na digitalizację i opracowanie dokumentacji wykopaliskowej z stanowiska Chhim (Liban)

styczeń–marzec 2014 stypendium Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW; opracowaniu zabytków skórzanych pochodzących z wykopalisk w Berenike

2013–2015 stypendia dla najlepszych doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia naukowa

Artykuły naukowe

2023 Gwiazda, M., Marmora Bizantina: A digital corpus of marble finds from the southern Levant. Polish Archaeology in the Mediterranean, 32(1), 181-195. https://doi.org/10.37343/uw.2083-537X.pam32.1.07

2023 Gwiazda M., Poggio A., Wielgosz-Rondolino D. (eds), Marble in the Eastern Byzantine Eastern Mediterranean: Use, Aesthetics, and Social Significance (=Polish Archaeology in the Mediterranean 32.1 thematic volume), Warsaw: WUW 2023. https://doi.org/10.37343/uw.2083-537X.pam32.1

2023 Gwiazda M., Bizantina M., A digital corpus of marble finds from the southern Levant. Polish Archaeology in the Mediterranean 32.1, 2023, 181-195. https://doi.org/10.37343/uw.2083-537X.pam32.1.07

2023 Gwiazda M., Methods of quantitative and qualitative analyses of ancient marble finds assemblages. The cases of early Byzantine Hawara, Porphyreon, and Philoxenite. Polish Archaeology in the Mediterranean 32.1, 2023, 243-271. https://doi.org/10.37343/uw.2083-537X.pam32.1.10

2023 Gwiazda, M., Nowakowski P., An Unpublished Censer from the British Museum and the Final Identification of Northern Porphyreon as al-Ğiyya, Jiyeh in Lebanon. Die Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 174.2, 495-502

2023 Derda, T., Gwiazda, M., Burdajewicz, J., A Private House in ‚Marea’/Philoxenite Transformed into a Monastic Institution and Other Christian Hybrid Buildings in the Mareotis Region. Journal of Coptic Studies. 25, 107-138 doi:10.2143/JCS.25.0.3292057

2023 Gwiazda, M., The Pilgrim Town of Philoxenite and Settlement Continuation in the Early Islamic Hinterland of Alexandria, Egypt. Journal of Islamic Archaeology 10.1, 5-36 doi:https://doi.org/10.1558/jia.24820

2023 Gwiazda, M., The Decline of Communal Tombs and the Byzantine-Islamic Transition in Palaestina Prima/Jund Filasṭīn. Revue Biblique, vol. 130, issue 3, 418-439 doi: 10.2143/RBI.130.3.3291759

2023 Gwiazda, M., Modular designs at the Early Byzantine pilgrimage site of Philoxenite, Egypt. Journal of Roman Archaeology, 1-19 doi:10.1017/S1047759423000120

2022 Gwiazda, M., Burial practices in early Byzantine Syro-Palestine (4th–7th centuries CE) – review article. Polish Archaeology in the Mediterranean 31, 287-331 doi:10.31338/uw.2083-537X.pam31.2.01

2022 Gwiazda, M., Derda, T., Barański, T., From Roman industrial center to early Islamic town: archaeological excavations at ʻMarea’/Philoxenite in the 2020–2021 season. Polish Archaeology in the Mediterranean 31, 333-373 doi:10.31338/uw.2083-537X.pam31.08

2021 Gwiazda, M., Derda, T., Marea: A swan song of ancient urban planning. Antiquity, 1-8. doi:10.15184/aqy.2021.88

2021 Gwiazda, M., Piątkowska-Małecka, M., Wicenciak, U., Makowski, P., Barański, T., The Sidon’s/Ṣaydā northern hinterland during the early Byzantine–early Islamic transition, Bulletin of the American Schools of Oriental Research 385, 2021, 171–200

2021 Derda, T., Gwiazda, M., Misiewicz, K., Małkowski, W., Marea/Northern Hawwariya in northern Egypt: Integrated results of non-invasive and excavation works, Archaeological Prospections 28.2, 123136

2020 Gwiazda, M. Dataset of Syro-Palestinian chamber tombs from the first millennium BCE and CE, Journal of Open Archaeology Data 8.8

2020 Gwiazda, M., Waliszewski, T., Jiyeh (Porphyreon) 1975 excavation season. Roger Saidah’s excavations in the residential sector D. Archaeology & History in the Lebanon 50–51, 2019–2020, 164–198

2020 Derda, T., Gwiazda, M., Barański, T., Pawlikowska-Gwiazda, A., Wieczorek, D.F., Excavations in the northern and eastern parts of the Byzantine town at Marea, Polish Archaeology in the Mediterranean 29.2, 2020, 551–576

2020 Derda, T., Gwiazda, M., Pawlikowska-Gwiazda, A., Development of settlement on the northeastern promontory at ‘Marea’, Polish Archaeology in the Mediterranean 29.2, 2020, 531–550

2019 Gwiazda, M., Pawlikowska-Gwiazda, A., Excavations next to House H1 in ‘Marea’ (Egypt) in 2017, Polish Archaeology in the Mediterranean 28.2, 2019, 61–79

2019 Gwiazda, M., Wielgosz-Rondolino, D., ‘Marea’ on Lake Mareotis: a Roman amphorae dump, a Byzantine period house, and its early Islamic dwellers, The Journal of Egyptian Archaeology 105.2, 2019, 259–273

2016 Gwiazda, M., A Hybrid Style Terracotta Protoma from Porphyreon (Central Phoenicia). Zeitschrift für Orient-Archäologie, 9, 118–133.

2016 Gwiazda, M., Późnoantyczna ikonografia Proroka Daniela na przykładzie zabytków z terenu Lewantu. Studia i Materiały Archeologiczne, 15, 55–76.

2016 Wielgosz-Rondolino, D., Gwiazda, M., Marea. Excavations in House H1. Season 2014. Polish Archaeology in Mediterranean, 25, 2016, 115–126.

2016 Gwiazda, M., Waliszewski, T., Early Byzantine Residential Architecture in Jiyeh (Porphyreon) after Excavation Seasons in 2012 and 2013. Archeologia, 65, 35–56.

2015 Waliszewski, T., Gwiazda, M., Porphyreon through the Ages. The Fading Archaeological Heritage of the Lebanese Coast. Journal of Eastern Mediterranean Archaeology and Heritage Studies, 3.4, 330–348.

2014 Wielgosz-Rondolino, D., Gwiazda, M., Late Antique House in Marea, Egypt, Excavation Season 2014. Światowit, 12(53)/A, 255–261.

2014 Gwiazda, M., The Marble Decoration of the Presbytery of the Late Antique Basilica in Jiyeh (Porphyreon) – Lebanon. Światowit, 12(53)/A, 127–142.

2014 Gwiazda, M., Marble Vessels from Jiyeh (Porphyreon). Polish Archaeology in the Mediterranean, 23/1, 527–542.

2013–2014 Gwiazda, M., „Le Sanctuaire de Saint-Syméon-Stylite-le-Jeune au Mont Admirable à la lumière de la documentation photographique du père Jean Mécérian”. Mélanges de l’Université Saint-Joseph, 65, 317–340.

2013–2014 Gwiazda, M., Les miscellanea de la collection du père Jean Mécérian. Mélanges de l’Université Saint-Joseph, 65, 455–485.

2014 Gwiazda, M., Economy of Hellenistic, Roman, and Early Byzantine Settlement in Jiyeh (Porphyreon), Lebanon. Archeologia, 62–63, 31–44.

2013 Waliszewski, T., Gwiazda, M., Preliminary Report on the 2010 Excavation Season at Jiyeh. Polish Archaeology in the Mediterranean, 22, 321–333.

2012 Waliszewski, T., Juchniewicz, K., Gwiazda, M., Preliminary Report on 2008 and 2009 Excavation Seasons at Jiyeh (Porphyreon). Polish Archaeology in the Mediterranean, 21, 423–445.

2009 Gwiazda, M., Kultura artystyczna Dura Europos na przykładzie Panelu Purim. Rocznik Archeologiczny, 2/2, 30–42.

Inne
2023 Derda, T, Gwiazda, M., Pawlikowska-Gwiazda, A., de Lellis-Danys, K., Burdajewicz, J., Badura, M., Podręcznik wykopaliskowy Polsko-Egipskiej misji archaeologicznej w „Marei” (Egipt). Warszawa, DOI: 10.5281/zenodo.8116650

Konferencje

Czynny udział

2021 Polacy na Bliskim Wschodzie, Uniwersytet Warszawski
Referat: Marmora Bizantina. Prezentacja nowego projektu badawczego poświęconego wykorzystaniu marmurów w południowym Lewancie w okresie wczesnobizantyjskim (IV-VII w. n.e.),

2021 Polacy na Bliskim Wschodzie, Uniwersytet Warszawski
Referat: Zanik grobowców komorowych we wczesnobizantyjskiej prowincji Palaestina Prima i wczesnoislamskim Jund Filasṭīn

2021 Polacy nad Nilem, sezony 2019-21, Uniwersytet Warszawski
Referat (z T. Derdą): „Marea”/Północna Hawwariya, sezony 2019 i 2020

2020 „Marea” ad Aegyptum: nowe badania sezon 2019, Uniwersytet Warszawski
Referat: Budynek sigmoidalny w południowej części „Marei”. Teatr, plac targowy, czy nosokomeion?

2020 „Marea” ad Aegyptum: nowe badania sezon 2019, Uniwersytet Warszawski
Referat (z D. Wieczorkiem): Wykopaliska na głównej ulicy „Marei”: wykop W1-4

2019 Polacy nad Nilem, sezon 2018-19, Uniwersytet Warszawski
Referat (z T. Derdą): “Marea ad Aegyptum” 2018 – nowy projekt: badania i perspektywy

2019 “Marea” ad Aegyptum: Nowe Badania (Projekt NCN), Uniwersytet Warszawski
Referat: Przemiany osadnicze w północno-wschodniej części “Marei”

2019 Polacy na Bliskim Wschodzie, Uniwersytet Warszawski
Referat (z J. Chylą): Kres grobowców komorowych w Syro-Palestynie. Sprawozdanie z realizacji badań

2019 Polacy na Bliskim Wschodzie, Uniwersytet Warszawski
Referat (z U. Wicenciak, S. Rzeźnikiem, K. Wójcik): Badania w Khalde (Liban) – sezon 2017

2019 Polacy nad Nilem, sezon 2018-19, Uniwersytet Warszawski
Referat (z A. Pawlikowską-Gwiazdą): Badania w domu H1 w Marei – sezon 2017

2018 SOMA2018. XXII Symposium on Mediterranean Archaeology. From East to West. The Mobility of People, Goods and Ideas in the Ancient Mediterranean, Museo del Mare e della Navigazione Antica – Santa Severa (Rome)
Referat (z T. Derdą): ‘Marea’ ad Aegyptum: Economic and Cultural Links of a North Egyptian Settlement with the Mediterranean World

2018 Necropoleis Research Network 3rd annual meeting, Beirut, Lebanon
Referat: New Research Project – End of the Tradition of Chamber Tombs as an Indication of Cultural Change Among the Inhabitants of Syro-Palestine in the Roman period

2017 Three Global Harbours of the Ancient World : Tyre, Sidon, Byblos. Archaeological Symposium, Beirut
Referat (z J. Piątkowską Małecką): Decline of the Late Antique Rural Settlements in the chora of Sidon

2016 People, Places, Monuments. 20 years of Polish-Lebanese Cooperation in Archaeology and Conservation, Institut Francais de Beyrouth
Referat: The Discreet Charm of the Material Culture in the Hinterland of Sidon.

2016 International Conference “Contextualising Pompeiopolis Urban Development in Roman Anatolia from a Comparative Perspective”, Taşköprü
Referat: Ceramic Building Materials and the Development of Architecture in Pompeiopolis

2016 Exchange of Goods and Ideas. Long Distance Trade in Asia in the 1st Millennium AD, Warsaw
Referat: Tortoiseshell trade between the Indian Ocean and the Mediterranean Sea during the Roman Period

2016 Polacy na Bliskim Wschodzie – Badania archeologiczne, studia, konserwacja. Warszawa
Referat: Ołtarz czy piętrowy dom? Interpretacja platformy odkrytej na terenie kwartału mieszkalnego antycznego Porphyreonu

2015 Greco-Roman Cities at the Crossroad of Cultures, Wrocław
Referat (z D. Wielgosz-Rondolino): Changing Use of Space in a 6th-8th Century House in Marea

2015 Greco-Roman Cities at the Crossroad of Cultures, Wrocław
Referat (z T. Waliszewskim, M. Dzikiem): Domestic Architecture in Rural Phoenicia – Between Roman and Byzantine Jiyeh (Porphyreon) and Chhim,

2015 Polacy nad Nilem 2014–2015, Warszawa
Referat (z D. Wielgosz-Rondolino): Późnoantyczny dom w Marei – Sezon 2014

2015 Polacy w Libanie. Konferencja poświęcona polskim badaniom archeologicznym i działalności konserwatorskiej w Libanie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
Referat: Dekoracja prezbiterium wczesnobizantyjskiej bazyliki w Jiyeh

2015 Polacy w Libanie. Konferencja poświęcona polskim badaniom archeologicznym i działalności konserwatorskiej w Libanie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
Referat: Wyniki badań archeologicznych w sektorze E na stanowisku Jiyeh – Sezon 2013

2014 18th Symposium on Mediterranean Archaeology, Wrocław
Referat: Local Craft Production in the Hellenistic and Roman Red Sea Port in Berenike (Egypt)

2014 18th Symposium on Mediterranean Archaeology, Wrocław
Referat: Stelae, Cippi, and Sarcophagi from the Hellenistic and Roman Necropolis in Jiyeh (Porphyreon). The Sidonian Sepulchral Tradition in the Rural Perspective

2013 XVIII Congreso Internacional Arqueologia Clasica, Centro y periferia en el mundo clasico, Merida
Referat: Leatherworking in the South-Eastern Borderland of the Roman Empire: The Case of Berenike and other sites in the Eastern Desert (Egypt)

2009 German and Polish Archaeological Projects in Lebanon, Deutsches Archäologisches Institut, Orient-Abteilung, Berlin
Referat: Preliminary remarks on streets, windows, and doors at Jiyeh (Porphyreon) and Chhim

2009 Czwarta konferencja „Interdyscyplinarne badania założeń rezydencjonalnych i obronnych”, Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski
Referat: Mury obwodowe klasztoru Szymona Słupnika Młodszego na Mons Admirabilis (Turcja)

Organizacja

2021 Współorganizator konferencji Polacy na Bliskim Wschodzie, Warszawa 9-11 czerwca 2021

2020 Główny organizator konferencji „Marea” ad Aegyptum: nowe badania (sezon 2019), Warszawa 7 września 2020

2019 Główny organizator konferencji „Marea” ad Aegyptum: nowe badania (projekt NCN), Warszawa 28 maja 2019

2015 Główny organizator konferencji Polacy w Libanie. Warszawa 15-15 Maja 2015

2015 główny organizator konferencji: „Polacy w Libanie. Konferencja poświęcona polskim badaniom archeologicznym i działalności konserwatorskiej w Libanie”, Warszawa, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Polecane linki