Kair, kompleks emira Qurqumasa
Zespół grobowy ufundowany przez emira Qurqumasa (emir Kebir Qurqumas)
-
Nazwa projektu:
Polish-Egyptian Mission for the Restoration of Islamic Monuments in Cairo
(City of the Dead, Mausoleum of Emir Kabir Qurqumas/ Mosque of Amir Qurqumas) -
Typ stanowiska:
meczet, kompleks grobowy
Lokalizacja:
Egipt
Kair (północna część „Nekropoli Północnej”)Datowanie:
– okres mamelucki (kompleks wybudowany w pierwszej dekadzie XVI wieku)
Najciekawsze odkrycia:
– meczet typu madrasa
– tymczasowa rezydencja fundatora – qasr
– klasztor suficki – khanka
– wielobarwne okładziny marmurowe ścian i posadzek
– bogato polichromowane stropy drewniane
– płaskorzeźbione inskrypcje koraniczne
Historia badań:
Badane przez misję CAŚ UW w latach:
1972–2000
Typ badań:
prace archeologiczne i konserwatorskie
Kierownicy badań:
– Andrzej Misiorowski (1972–1974)
– Ireneusz Nieduziak (1974–1977)
– Jerzy Kania (1977–1989; 1995–2000)
– Andrzej Żaboklicki (1990–1991)
– Jarosław Dobrowolski (1992–1995)
Instytucje współpracujące:
– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN (wówczas ZAŚ PAN)
– Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków (PP PKZ)
– Egipska Służba Starożytności
Informacje dodatkowe:
W 1972 roku powołano Polsko-Egipski Zespół Konserwacji Zabytków Islamu, w którego skład wchodzili: Andrzej Misiorowski, Ireneusz Nieduziak, Jerzy Kania (PP PKZ), Jarosław Dobrowolski (CAŚ UW), Maciej Witkowski (ZAŚ PAN).
Opis stanowiska i badań:
Monumentalny zespół emira Qurqumasa ufundowany został w 1507 roku, jak głosi inskrypcja umieszczona nad jego wejściem. W skład zespołu wchodzi meczet w formie madrasy (szkoły koranicznej), klasztor suficki, siedziba emira i dodatkowo, sąsiadujący z nim kompleks grobowy sułtana Ashraf Inala. Zespół ten stanowi przykład architektury mameluckiej w rozwiniętej postaci. Został opuszczony w XVIII wieku.
Prace na stanowisku objęły badania archeologiczne (komór grobowych i fundamentów) oraz antropologiczne, a także architektoniczne i konserwatorskie, jak również badania historyczne, m.in. przekład XVI-wiecznego tekstu, tzw. hoggi, czyli aktu darowizny emira Qurqumasa.
Rezultaty badań:
Sezon po sezonie – „Newsletter PCMA”:
Publikacja jubileuszowa: 70 Years of Polish Archaeology in Egypt
Witkowski, M. G. (2011). Burials in the complex of Great Amir Qurqumas (No. 162) in Cairo’s „Northern Necropolis”. Polish Archaeology in the Mediterranean 20, 587-603.
Witkowski, M. G. (2007). Amir Qurqumas Complex in Cairo. In E. Laskowska-Kusztal (ed.), Seventy Years of Polish Archaeology in Egypt, Polish Centre of Mediterranean Archaeology (pp. 191–204), University of Warsaw.
Witkowski, M. (2001). The Izara Friezes in the Sidlasof the Great Amir Qurqumas’ Madrasaat Cairo North Cemetery (No. 162). Some Notes on a Margin of an Epigraphic Survey (1998–1999), Études et Travau XXIX, 337–353
Kania, J. J. (2000). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas, 1999. Polish Archaeology in the Mediterranean 11, 83-88.
Kania, J. J. (1999). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas, 1998. Polish Archaeology in the Mediterranean 10, 77-80.
Kania, J. J. (1998). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas. Polish Archaeology in the Mediterranean 9, 37-42.
Kania, J. J. (1997). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas. Polish Archaeology in the Mediterranean 8, 40-45.
Dobrowolski, J. (1996). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas form January 1 to April 31, 1995. Polish Archaeology in the Mediterranean 7, 23-28.
Witkowski, M. G. (1996). Cairo: Funerary complex of Amir Kebir Ququmas form May 31 1 to December 31, 1995. Polish Archaeology in the Mediterranean 7, 29-39.
Dobrowolski, J. (1995). Zespół grobowy emira Qurqumasa w Kairze. In M. L. Bernhard (ed.), Od Nilu do Eufratu. Polska Archeologia Śródziemnomorska 1981–1994 (pp. 61-68), Warszawa: PCMA
Dobrowolski, J. (1995). Cairo 1993/4, Polish-Egyptian Mission for Islamic Architecture, Amir Kebir Qurqumas Project. Polish Archaeology in the Mediterranean 6, 21-27.
Dobrowolski, J. (1994). Polish-Egyptian mission for Islamic architecture in Cairo: Amir Kebir Qurqumas Project season 1992-93. Polish Archaeology in the Mediterranean 5, 48-51.
Scholl, T. and El-Menabbawy, M. (1994). Amir Kebir Qurqumas Mausoleum in Cairo: 1993. Polish Archaeology in the Mediterranean 5, 52-54.
Scholl, T. and El-Menabbawy, M. (1993). Emir Qurqumas in Cairo: Excavations in the southern yard, 1992. Polish Archaeology in the Mediterranean 4, 40-42.
Kania, J. J. (1986). Zespół grobowy emira Qurqumasa w Kairze. In Z. Kiss (ed.), 50 lat polskich wykopalisk w Egipcie i na Bliskim Wschodzie (pp. 101-106), Warszawa
Misiorowski, A. (1979). Mausoleum of Qurqumas in Cairo: an example of the architecture and building art of Mamlouk Period, Warszawa
Praca zbiorowa. (1985). Mausoleum of Qurqumas in Cairo. Results of Investigations and Conservation Works 2, Warszawa: Wydawnictwa Pracowni Konserwacji Zabytków
Galeria:
-
-
1. View of the Qurqumas complex / Widok na kompleks Qurqumasa (fot. Archiwum CAŚ UW) -
2. View of the Qurqumas complex / Widok na kompleks Qurqumasa (fot. Archiwum CAŚ UW) -
3. The Mosque of Qurqumas – reconstruction of the ceilings / Meczet Qurqumasa – rekonstrukcja stropów (fot. Archiwum CAŚ UW) -
4. Minarets of the Mosque of Qurqumas / Minarety meczetu Qurqumasa (fot. Archiwum CAŚ UW) -
5. The Mosque of Qurqumas after reconstruction / Meczet Qurqumasa po odbudowie (fot. Archiwum CAŚ UW)
