Smar Jbeil

Smar Jbeil

• Nazwa projektu:

  Smar Jbeil Archaeological Project

• Typ stanowiska:

  zamek

  Lokalizacja:

  Liban
  Północny Liban, okolice miasta Batroun

  Datowanie:

  Średniowiecze

Historia badań:

Badane przez misję CAŚ UW w latach:

2014–2015

Typ badań:

survey, badania topograficzne

Kierownicy badań:

Karol Juchniewicz

Instytucje współpracujące:

– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Directorate General of Antiquities du Liban (DGA)

Opis stanowiska i badań:

Smar Jbeil Archaeological Project to inicjatywa związana z planowanymi wykopaliskami w miejscowości Smar Jbeil, nieopodal Batroun. Obiektem badań jest zamek z epoki wypraw krzyżowych. Pierwszy etap projektu ma na celu inwentaryzację architektoniczną zamku i jego okolicy, a także zabudowy wsi, która rozciąga się u podnóża zamku.

Smar Jbeil położone jest około 55 km od Bejrutu. Malowniczo ulokowany zamek Krzyżowców należał prawdopodobnie do Hrabstwa Trypolisu, jednego z państw założonych przez Krzyżowców w wyniku Pierwszej Krucjaty (1096–1099). Zamek był najprawdopodobniej siedzibą rycerza, który przysłużył się w jakiś sposób władcy Hrabstwa, w zamian za co dostał okoliczną ziemię w lenno.

Zamek posiada bardzo skomplikowaną sieć kanałów oraz studni i cystern. Kamienne koryta widoczne na dziedzińcu zamkowym służyć musiały koniom rycerzy lub zwierzętom hodowlanym gromadzonym tam w razie niebezpieczeństwa. Funkcja zamku z całą pewnością była znacznie bardziej złożona niż jedynie obrona przed wrogiem. W zamkowych magazynach składowane były najpewniej płody rolne oraz inne dobra zbierane z okolicznych wsi.

U podnóża zamku wznoszą się zabudowania wioski. Jak dotąd nie znaleziono śladów murów obronnych i wszystko wskazuje na to, że wieś była otwarta. Na jej terenie znajdują się przynajmniej trzy kościoły, niewątpliwie związane z okresem Krucjat. Największy kościół w Smar Jbeil poświęcony jest popularnej w Libanie świętej- Mar Nohra. Kościół ten datować można na wiek XIII. Nieopodal znajduje się także małą kaplicę poświęconą Przenajświętszej Dziewicy- zabytek ten lokalna tradycja datuje nawet na wiek VI. Współczesna wieś Smar Jbeil pełna jest zabytkowych domostw, które można wiązać z funkcjonowaniem zamku. Niewątpliwie zarówno twierdza jak i wieś stanowiły jeden wspólny organizm.