Argishtikhinili
Argištihinili
-
Nazwa projektu:
Armeńsko-Polska Ekspedycja Archeologiczna w Argisztihinili
Armenian-Polish Archaeological Expedition at ArgishtikhiniliLogo projektu:
-
Typ stanowiska:
osada z cytadelą
Lokalizacja:
Armenia, prowincja Armavir, wieś Nor Armavir
Datowanie:
VIII–VI wiek p.n.e.
Najciekawsze odkrycia:
– Urartyjska inskrypcja klinowa,
– Pozostałości świątyni Susi,
– Magazyny z dużymi dzbanami,
– Dziewięć urartyjskich rezydencji
Historia badań:
Główna kampania terenowa była prowadzona w latach 1962–1976 przez armeńską ekspedycję pod kierownictwem Harutyuna Martirosyana z Narodowej Akademii Nauk Republiki Armenii. W latach 80. i na początku lat 90. okazjonalne prace terenowe prowadził Rafik Torosyan z Instytutu Archeologii i Etnografii Narodowej Akademii Nauk Republiki Armenii.
Badane przez misję CAŚ UW w latach:
2024–
Typ badań:
Wykopaliska, survey
Kierownicy badań:
Mateusz Iskra
Hasmik Simonyan
Instytucje współpracujące:
- Instytut Archeologii i Etnografii, Narodowa Akademia Nauk Republiki Armenii;
- Służba Ochrony Środowiska Historycznego i Muzeów-Rezerwatów Kulturowych;
- Kompleks Pamięci Bitwy pod Sardarapatem, Narodowe Muzeum Etnografii i Historii Walki o Wyzwolenie.
Opis stanowiska i badań:
Stanowisko znajduje się na szczycie wzgórza Surb Davti Blur (Wzgórze Świętego Dawida) w obrębie wsi Nor Armavir (prowincja Armavir). Osada została założona najprawdopodobniej około 776 r. p.n.e. przez króla Argisztiego I, co potwierdza inskrypcja fundacyjna odnaleziona w pobliskim Sardarapat. W tekstach urartyjskich Argisztihinili opisywane jest jako miasto z rozbudowaną infrastrukturą gospodarczą skoncentrowaną wzdłuż czterech kanałów irygacyjnych, które dostarczały wodę z pobliskiej rzeki Araks.
Głównymi elementami miasta były dwie cytadele: zachodnia, znajdująca się w zachodniej części wzgórza Surb Davti Blur, oraz wschodnia, umiejscowiona na szczycie wzgórza Armavir Blur. Jak wskazują wyniki wcześniejszych badań, między cytadelami rozciągało się rozległe miasto, które jednak prawdopodobnie nie miało własnych fortyfikacji. Najbardziej imponująca i najlepiej zachowana część miasta urartyjskiego znajduje się w centralnej i wschodniej części wzgórza Surb Davti Blur.
Od lat 60. do 80. XX wieku odkryto tu dziewięć dużych rezydencji, które prawdopodobnie należały do miejskiej elity. Zarejestrowano również pozostałości kolejnych dwudziestu domów rozmieszczonych wzdłuż przejść biegnących na osi wzgórza ze wschodu na zachód. Jeden z tych kompleksów architektonicznych, położony we wschodniej części wzgórza, jest obecnie badany przez armeńsko-polską ekspedycję archeologiczną.
Wydarzenia związane z projektem:
Pierwszy sezon w Argisztihinili
styczeń 2025 – Seminarium PCMA: Renewed Excavations at Argishtikhinili
Martirosyan, H.H., 1974. Argištihinili, Erevan: Izdatel’stvo AN Armianskoj SSR.
Galeria:
-
Beginning of fieldwork in 2024 (fot. Adrian Chlebowski/ PCMA UW)
-
The Armenian-Polish team in 2024 (fot. Adrian Chlebowski/ PCMA UW)
-
Przesiewanie eksplorowanej warstwy archeologicznej w pobliżu wykopu w części rezydencjonalnej. Foto M. Iskra// Sieving the explored archaeological layer near the excavation in the residential part. Photo M. Iskra
-
Część zespołu pracująca na cmentarzysku. Foto A. Chlebowski// Part of the team working on the cemetery. Photo A. Chlebowski
-
Widok na wzgórze Davti Blur. Foto P. Okrajek// View of the Davti Blur hill. Photo P. Okrajek
-
Pochówek popielnicowy z pierwszej połowy VII wieku p.n.e. znaleziony podczas badań. Foto P. Okrajek// A cremation burial from the first half of the 7th century BC found during the survey. Photo P. Okrajek