W plebiscycie MocArty RMF Classic, w kategorii „MocNa Rzecz” zostało nominowane odkrycie malowideł ze Starej Dongoli (Sudan) przez ekspedycję Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego (CAŚ UW). Zwycięzca zostanie wybrany w głosowaniu internetowym, które potrwa do 25 lutego br.
Odkrycie nowych malowideł przez ekspedycję pod kierunkiem dr. hab. prof. UW Artura Obłuskiego, dyrektora CAŚ UW, ogłoszone wiosną 2023 roku (link do informacji o odkryciu) było szeroko komentowane w mediach polskich i zagranicznych. Trafiło też do zestawień najważniejszych odkryć archeologicznych 2023 r., m.in. amerykańskiego magazynu „Archaeology” (link) i polskiej „Archeologii Żywej”.
Jednak nominacja do nagrody MocArty radia RMF Classic ma szczególne znaczenie ze względu na charakter tego plebiscytu: to nie jest specjalistyczny konkurs o tematyce archeologicznej, a jednak słuchacze i redakcja słyszeli o tych odkryciach i uznali, że są za na tyle spektakularne by przyznać im nominację.
Polska i światowa opinia publiczna po raz pierwszy usłyszała o nubijskich malowidłach chrześcijańskich również za sprawą wykopalisk CAŚ UW w Sudanie – były to badania ratunkowe w Faras prowadzone na początku lat 60. XX wieku przez prof. Kazimierza Michałowskiego. Tamtym pracom zawdzięczamy możliwość podziwiania tych malowideł w przepięknej Galerii Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Nowoodkryte malowidła ukazują Matkę Boską, Chrystusa, a także scenę prezentującą nubijskiego króla Dawida, Chrystusa i archanioła Michała. Ujęcie tej sceny jest jednak nietypowe: król kłania się zasiadającemu na obłokach Chrystusowi całując jego dłoń. Władcę wspiera archanioł Michał, którego rozłożone skrzydła otaczają opieką zarówno króla jak i samego Chrystusa. Scena taka nie ma analogii w malarstwie nubijskim.
Największą zagadką jest jednak sam zespół pomieszczeń, w których znajdują się malowidła. Przestrzenie, kryte sklepieniami i kopułami i wykonane z cegły suszonej, są dość małe. Pomieszczenie, w którym znajduje się malowidło z wizerunkiem króla Dawida zdaje się przypominać kryptę, lecz faktycznie znajduje się 7 metrów powyżej średniowiecznego poziomu gruntu. Na razie wyjaśnienie charakteru tego budynku ani ustalenie jego funkcji i relacji do największej budowli sakralnej średniowiecznej Nubii (również odkrytej przez ekspedycję CAŚ UW: link) nie są możliwe ze względu na trwającą w Sudanie wojnę domową. Dlatego tym bardziej cieszy archeologów dotarcie z informacją o rezultatach badań w Sudanie do szerokiego grona odbiorców cieszy, którzy dzięki temu dowiadują się o bogatym dziedzictwie kulturowym tego kraju.
Plebiscyt MocArty RMF Classic odbywa się w tym roku po raz 12. W tym roku nominacje przyznano w czterech kategoriach: Człowiek Roku, Wydarzenie Roku, Muzyka Filmowa Roku, i MocNa Rzecz. Spośród zgłoszeń słuchaczy redakcja wybrała najciekawszych i najczęściej wymienianych kandydatów. Laureatów w każdej kategorii wyłoni internetowy plebiscyt.
Zapraszamy do głosowania — LINK
Dowiedz się więcej:
- Zobacz wizualizację pomieszczenia z malowidłami na kanale CAŚ UW na YouTube (link)
- Czytaj więcej o badaniach CAŚ UW w Starej Dongoli (link) i na innych stanowiskach w Sudanie (link)
- Zobacz wizualizacje 3D klasztoru w Starej Dongoli: Virtualnubia.uw.edu.pl
Obejrzyj wideo z ceremonii rozdania nagród: wideo