Projekt: MA-P Maloutena i Agora w planie urbanistycznym Pafos: Modelowanie miejskiego krajobrazu stolicy hellenistycznego i rzymskiego Cypru

autor

  • Kierownik projektu: Prof. Ewdoksia Papuci-Władyka

    Dane kontaktowe:

    • e.papuci-wladyka@uj.edu.pl
    • e.papuci-wlady@uw.edu.pl
    • doczka7@gmail.com

    Konsorcjum naukowe:

    Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii (lider projektu), Uniwersytet Warszawski, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej, Politechnika Warszawska Wydział Geodezji i Kartografii

    Czas trwania:

    lipiec 2020 to lipiec 2022 (Projekt przedłużony do lipiec 2023)

    Kwota:

    PLN 2 180 042

    Finansowanie:

    Narodowe Centrum Nauki, OPUS 18, 2019/35/B/HS3/02296

    Financing institution logo

  • MA-P Maloutena i Agora w planie urbanistycznym Pafos: Modelowanie miejskiego krajobrazu stolicy hellenistycznego i rzymskiego Cypru

    Słowa kluczowe: Pafos, Cypr, okres hellenistyczny, okres rzymski, krajobraz miejski, modelowanie proceduralne

    Celem projektu jest odtworzenie układu zabudowy antycznego miasta Nea Paphos (Nea Pafos), położonego u południowo-zachodnich wybrzeży Cypru, wpisanego na listę dziedzictwa UNESCO od 1980 r. Miasto założone zostało na przełomie IV/III w. p.n.e. i pełniło w starożytności funkcję głównego ośrodka (stolicy) wyspy. Jako jeden z najważniejszych osrodków miejskich na Cyprze, stało się przedmiotem zainteresowań wielu współczesnych badaczy z różnych krajów. Istotną rolę odegrali w historii badań Pafos również archeolodzy z Polski, odkrywający już od 1965 r. pozostałości bogatej dzielnicy rezydencjonalnej, zwanej Maloutena, a od 2011 r. reprezentacyjnego placu w centrum miasta – Agory. W 1990 r. J. Młynarczyk, profesor Uniwersytetu Waszawskiego, opublikowała bardzo istotne z punktu widzenia archeologii i urbanistyki miasta wyniki badań, w ramach których, w oparciu o odkryte pozostałości budynków i ulic oraz wiele innych danych, zaproponowała rekonstrukcję planu antycznego miasta Nea Pafos wzorowanego na planie tzw. hipodamejskim (od Hippodamosa urbanisty greckiego z Miletu). Ponad 30 lat od publikacji tego opracowania, konieczna jest weryfikacja poprzednich ustaleń w oparciu o nowe odkrycia oraz technologie precyzyjnego obrazowania, którymi dysponuje dzisiejsza archeologia.

    Projekt MA-P realizuje interdyscyplinarny zespół badawczy, złożony z przedstawicieli dziedzin takich, jak archeologia (w tym ceramologia i numizmatyka), geofizyka, architektura oraz specjalistów od badań teledetekcyjnych, modelowania proceduralnego i analiz przestrzennych. Zespół ten, na podstawie dotychczasowych informacji zebranych w oparciu o kwerendę źródłową oraz nowych danych pozyskanych w trakcie realizacji projektu, podjął się rekonstrukcji układu ulic i budowli funkcjonujących na terenie antycznej Pafos w różnych okresach historycznych ze szczególnym uwzględnieniem obszaru rezydencjonalnej dzielnicy (Maluteny) i serca starożytnego miasta – Agory. Ponadto zespół archeologów z udziałem specjalistów od analizy zabytków archeologicznych, przed wszystkim ceramiki i monet, które pozwalają datować pozostałości archeologiczne, prowadzi badania weryfikacyjne dotychczas badanych nawarstwień oraz wykonuje nowe badania sondażowe w wybranych kluczowych miejscach. Celem tych ostatnich jest dostarczenie brakujących informacji niezbędnych do odtworzenia pierwotnego układu zabudowy miasta oraz ustalenie momentu ewentualnych przemian i przesunięć w układzie ulic i kwartałów zabudowy spowodowanych przebudowami, bądź zniszczeniami (głównie z powodu licznych trzęsień ziemi).

    Rezultatem zintegrowanych wyników badań będzie rekonstrukcja krajobrazu miasta i zabudowań w postaci modeli 3D. Uzyskane rekonstrukcje 3D zostaną poddane następnie analizom przestrzennym celem ustalenia zależności pomiędzy układem zabudowy i ulic a funkcjonowaniem miasta w rozumieniu widoczności, przepływu ludności, potencjalnej liczby mieszkańców etc. Projekt MA-P wdraża metodykę nowatorską dla Cypru, z sukcesem stosowaną jednak na innych stanowiskach archeologicznych w Basenie M. Śródziemnego (np. Pompeje czy Carnuntum). Rekonstrukcja antycznej zabudowy miasta Nea Pafos i odtworzenie pierwotnego planu miasta będzie ważnym uzupełnieniem dotychczasowych badań, pozwalającym spojrzeć na miasto z zupełnie nowej perspektywy, odsłaniającej jego rzeczywiste rozmiary i sposób funkcjonowania, dając jeszcze lepsze wyobrażenie o życiu starożytnych.

    Współpracownicy

    Dr Urszula Wicenciak-Núñez – koordynator projektu od strony Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW
    Mgr inż. Wojciech Ostrowski – koordynator projektu od strony Politechniki Warszawskiej

    Dr Łukasz Miszk – stanowisko post-doc w grancie, koordynacja prac terenowych
    Dr Małgorzata Kajzer – stanowisko post-doc w grancie, ceramolog
    Dr inż. arch. Anna Kubicka-Sowińska – stanowisko post-doc w grancie, architekt
    Dr inż. Anna Fijałkowska – geoinformatyk
    Dr Paweł Lech – stypendysta w grancie, nadzór prac terenowych, GIS, obsługa strony internetowej
    Mgr inż. Paulina Zachar (Konarzewska) – stypendystka w grancie, geoinformatyk
    Mgr inż. Artur Nowicki – stypendysta w grancie, specjalista od modelowania proceduralnego (2020-2021)
    Mgr Jerzy Oleksiak – stypendysta w grancie, ceramolog
    Mgr Kamila Niziołek – stypendystka w grancie, ceramolog
    Mgr Michał Michalik – stypendysta w grancie, nadzór prac terenowych, obsługa strony internetowej
    Jakub Modrzewski – stypendysta w grancie (2022), geoinformatyk
    Mgr inż. Łukasz Wilk – wspólpracownik w grancie, specjalista RTI

    Współpracownicy z Instytutu Archeologii Klasycznej Uniwersytetu w Hamburgu: prof. Martina Seifert, Nikola Babucic (badania geofizyczne)

    Inni współpracownicy: Łukasz Bąk, Aleksandra Brzozowska Jawornicka, Anna Wencel, Barbara Zając, Szymon Jellonek, Kamil Kopij, Paweł Gołyźniak, Jacek Karmowski, Aleksandra Milczuk, Agata Głowacka, Sebastian Bała, Michał Wiktorzak

    Wydarzenia związane z projektem
    Wykłady i wystąpienia konferencyjne

    06.12.2022 E. Papuci-Władyka, wykład na zaproszenie w Instytucie Archeologii Klasycznej w Hamburgu, Digging Paphos – the UNESCO Heritage site: some results
    01-03.12.2022 M. Michalik, prezentacja, The shift in water pipe production and the transition in water supply. A study of pipelines from Paphian Agora: a preliminary project report, POCA: 19TH MEETING OF THE POSTGRADUATE CYPRIOT ARCHAEOLOGY, Graz Uniwersytet
    01-03.12.2022 K. Niziołek, M. Kajzer, prezentacja, No filter. Perforated fine ware pottery recorded during the Polish excavations in Nea Paphos, POCA: 19TH MEETING OF THE POSTGRADUATE CYPRIOT ARCHAEOLOGY, Graz Uniwersytet
    08-10.11.2022 M. Michalik, prezentacja, What can the water well tell us? Preliminary considerations on the use of underground water in Nea Paphos based on Data from the Agora, Nea Paphos Colloquium III conference, Athens
    08-10.11.2022 E. Papuci-Władyka, Ł. Miszk, A. Kubicka-Sowińska, W. Ostrowski, prezentacja, Where the streets have no name. Ma-P: preliminary results of the new research on the layout of Nea Paphos, Nea Paphos Colloquium III conference, Athens
    06-08.10.2022 Ł. Wilk, M. Kłębowski, M. Bełdyga, P. Lech, W. Ostrowski, poster, Application of a stand-alone RTI measuring system with integrated camera in Cultural Heritage digitisation, 7th Symposium Archaeological Research&New Technologies, Kalamata, Greece
    06-08.10.2022 Ł. Miszk, J. Modrzewski, Ł. Wilk, W. Ostrowski, P. Lech, prezentacja, Monitoring of archaeological excavations using photogrammetric techniques, 7th Symposium Archaeological Research&New Technologies, Kalamata, Greece
    25.09.2022 J. Oleksiak, prezentacja, Catching the Big Fish – Republican Fish-Sauce Containers from Nea Paphos (Cyprus), 32nd International Conference of the Rei Cretariae Romanae Futores, National and Kapodistrian University of Athens, Athens
    28.08.-09.09.2022 Miszk Ł. Kubicka -Sowińska A., Papuci-Władyka E., Brzozowska-Jawornicka A., Ostrowski W., Michalik M., prezentacja, Phenomena of re-use and integration of the urban grid in the cityscape of Nea Paphos, capital of Hlelnistic-Roman capital of Cyprus, EAA conference in Budapest
    28.08.-09.09.2022 Miszk Ł., Ostrowski W., Papuci-Władyka E., prezentacja, From a pencil to the 3D model, EAA conference in Budapest
    28.08.-09.09.2022 P. Lech, Ł. Wilk, M. Kłębowski, M. Bełdyga, W. Ostrowski., prezentacja, Old Tech’s New Wave. Why archaeologists should get familiar with RTI one more time. A Nea Paphos example, EAA conference in Budapest
    28.08.-09.09.2022 M. Michalik, Ł. Miszk, prezentacja, Where does the water go? Dreinage challanges and solutions on the Agora in Nea Paphos, Cyprus, EAA conference in Budapest
    23-24.06.2022 A. Brzozowska-Jawornicka, A. Kubicka-Sowińska, prezentacja, On the treail of lost buildings of the Paphian Agora, Table ronde: Houses of people Houses of goods, Warsaw UW
    23-24.06.2022 E. Papuci-Władyka, Ł. Miszk, prezentacja, Houses for gods: possible cultic features of Nea Paphos detected by Polish research, Table ronde: Houses of people Houses of goods, Warsaw UW
    23-24.06.2022 E. Papuci-Władyka, A. Kubicka-Sowińska, prezentacja, MA-P project: 3D reconstruction of the beginning of the regular planned city of Nea Paphos, Table ronde: Houses of people Houses of goods, Warsaw UW
    08-10.06.2022 M. Michalik, M. Kajzer, U. Wicenciak-Nunez, K. Niziołek, J. Oleksiak, A. Kubicka-Sowińska, Ł. Miszk, W. Ostrowski, E. Papuci-Władyka, prezentacja, Preliminary remarks on the stratigraphy and pottery on the Trial Trench III located in the Maloutena district, conference Poles in the Near East
    22.03.2022 E. Papuci-Władyka, wykład na zaproszenie Polish Archaeological Institute at Athens, Digging the UNESCO World Heritage Site: Polish past and present research in Nea Paphos on Cyprus (on-line)
    21.02.2022 E. Papuci-Władyka, wykład Trójwymiarowa rekonstrukcja krajobrazu miejskiego antycznej Paphos – wstępne wyniki badań projektu MA-P Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, Posiedzenie Komisji Archeologii Krajów Śródziemnomorskich PAU
    20.01.2022 E. Papuci-Władyka, wykład Nowoczesne modelowanie krajobrazu miejskiego Pafos, stolicy hellenistycznego i rzymskiego Cypru: nowy projekt Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, Posiedzenie Komisji Archeologii Krajów Śródziemnomorskich PAU

    17-20.11.2021 E. Papuci-Władyka, U. Wicenciak-Nuñez, W. Ostrowki, Ł. Miszk, M. Kajzer, prezentacja, Integrated archaeological, architectural and urbanistic research using modern methodology in service of the 3D reconstruction of Nea Paphos cityscape, Annual Meeting of ASOR conference, Chicago
    17-20.11.2021 A. Kubicka, A. Fijałkowska, P. Konarzewska, W. Ostrowski, A. Nowicki, Ł. Miszk, E. Papuci-Władyka, prezentacja, Reconstructing the Urban Space of Nea Paphos through Comparison with Regularly Planned Mediterranean Cities Using 3D Procedural Modelling and Network Analysis, Annual Meeting of ASOR conference, Chicago
    17-20.11.2021Ł. Miszk, prezentacja, Between the Ptolemaic kingdom, the Roman Empire, and self-government polis. Development of the Nea Paphos Agora as a reflection of power institutions in the Hellenistic and Roman Cyprus, Annual Meeting of ASOR conference, Chicago
    11.2021 Ł. Miszk and E. Papuci- Władyka, prezentacja, Looking for a second harbour in Nea Paphos – a view after five years of research, North meet East III conference, Hamburg University
    14-18.06.2021 Anna Fijałkowska, Paulina Konarzewska, Anna Kubicka, Wojciech Ostrowski, Artur Nowicki, Łukasz Miszk, Ewdoksia Papuci-Władyka, prezentacja, Towards discovering the similarities of regular Mediterranean cities using network analysis, CAA DIGITAL CROSSROADS conference
    08-10.06.2021 Panel dot. Cypru podczas konferencji Polacy na Bliskim Wschodzie Between courte durée and moyenne durée. Transition in the archaeology of Hellenistic and Roman Cyprus, organizatorzy: Prof. Ewdoksia Papuci-Władyka, Dr. Małgorzata Kajzer, Dr. Łukasz Miszk and Michał Michalik M.A.
    12.05.2021 E. Papuci-Władyka, wykład dla Muzeum Narodowego w Warszawie, 55 lat polskich badań archeologicznych w Nea Pafos, stolicy starożytnego Cypru
    05-07.05.2021 E. Papuci-Władyka, prezentacja, Modern Archaeology in the Service of Society: The case study of Paphos, ancient capital of Cyprus, European Humanities Conference (on-line) UNESCO (organizator), Lisbona

    Treści na temat projektu na YouTube.

    Publikacje:

    Anna Kubicka-Sowińska, Łukasz Miszk, Paulina Konarzewska, Anna Fijałkowska, Wojciech Ostrowski, Jakub Modrzewski, Artur Nowicki, Ewdoksia Papuci-Władyka, (w druku), Reconstructing the urban fabric of Nea Paphos by comparison with regularly planned Mediterranean cities, using 3D Procedural Modelling and spatial analysis, BASOR

    Polecane linki

    O badaniach w Nea Pafos
    Polish Archaeology in Cyprus – strona
    Polish Archaeology in Cyprus – Facebook
    Politechnika Warszawska – Facebook
    Uniwersytet Jagielloński – Facebook

    Galeria:

Languages