“Mała Archeoorientalistyka”: grant dla projektu na temat symboliki bram fatymidzkich

Rozstrzygnięto drugą edycję konkursu na projekty badawcze „Archeoorientalistyki”. Celem konkursu jest wsparcie projektów badawczych na styku orientalistyki i archeologii. Kierownikiem zwycięskiego projektu pt. “Symbolika bram fatymidzkich (badania wstępne)” jest dr Magdalena Pinker (Wydział Orientalistyczny UW), zaś opracowanie archeologiczne wykona dr Mariusz Drzewiecki (Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW).

Projekt jest próbą zrozumienia znaczenia symbolicznego bram wznoszonych w okresie panowania dynastii Fatymidów (909–1171) z wykorzystaniem warsztatu badawczego orientalistyki i archeologii. Bramy przez swój charakter są miejscami porządkującymi i koncentrującymi ruch miejski. Były punktami docelowymi głównych arterii komunikacyjnych miasta, wyznaczały i pozwalały na kontrolę przepływu ruchu pieszego, jak i wszelkiego rodzaju pojazdów. Były węzłami komunikacyjnymi. Stanowiły rozpoznawalny punkt w lokalnym krajobrazie kulturowym. Stąd w wielu przypadkach bramy stawały się miejscami o wielu znaczeniach.

Każda stolica Kalifatu Fatymidzkiego była otoczona murami obronnymi. Bramy w trzech stolicach (Al-Mahdiyya, Al-Mansuriyya oraz Al-Qahira) wykazują podobieństwa między innymi pod względem nazewnictwa, co może wskazywać na kontynuację w sferze symbolicznej oraz wypracowanie zbliżonego schematu znaczeniowego. Punktem wyjścia, hipotezą badawczą, będzie materializacja ideologii władzy, która była tak ważna w przypadku ismailickiej (szyickiej) dynastii Fatymidów, rządzącej na sunnickich terenach.

Nieliczne opisy kronikarskie zostaną poddane analizie w oparciu o teorie historiograficzne (m.in. narratywizmu) oraz zestawione z opisami średniowiecznych podróżników odwiedzających Tunezję i Egipt. Głównym celem badawczym przy analizie tekstualnej będzie znalezienie kontekstów historycznych i symbolicznych znaczeń przypisywanych fatymidzkim budowlom bramnym w momencie ich powstawania. Materialne pozostałości bram zostaną z kolei poddane analizie architektoniczno-archeologicznej.

Czytaj więcej na temat projektu „Archeorientalistyka”.