Khalde

Khalde

Qobbet Ech Choueifat

• Nazwa projektu:

  Polsko-Libańska Misja Archeologiczna w Khalde (Qobbet Ech Choueifat)

  Facebook:

  Polish Archaeological Projects in Lebanon

• Typ stanowiska:

  Osadnicze

  Lokalizacja:

  Liban
  Południowe przedmieścia Bejrutu
  Centralna Fenicja

  Datowanie:

  – chalkolit (5500–3700 p.n.e.)
  – późna epoka brązu (1400–1150 p.n.e.)
  – epoka żelaza (1150–530 p.n.e.)
  – okres perski (530–330 p.n.e.)
  – okres hellenistyczny (330–63 p.n.e.)
  – okres rzymski (63 p.n.e.–324 n.e)
  – okres wczesnobizantyjski (324–641 n.e.)

Najciekawsze odkrycia:

– cmentarzysko fenickie z Epoki Żelaza z ponad 400 zidentyfikowanymi grobami
– winiarnie z okresu rzymskiego/wczesnobizantyjskiego
– magazyny
– termy
– mozaiki wczesnobizantyjskie

Historia badań:

Badane przez misję CAŚ UW w latach:

2007, 2017

Typ badań:

Badania powierzchniowe

Kierownicy badań:

Tomasz Waliszewski, Instytut Archeologii UW (2007)
Mariusz Gwiazda, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW (2017)

Instytucje współpracujące:

– Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
– Direction Générale des Antiquités du Liban

Informacje dodatkowe:

Pierwsze badania archeologiczne w tym miejscu rozpoczęto w 1960 r., kierował nimi H. Kalayan. Odsłonięto termy i domy z mozaikami z motywami geometrycznymi datowane na okres rzymski i wczesnobizantyjski. W kolejnych latach pracami na tym stanowisku archeologicznym kierował R. Saidah, który odsłonił cmentarzysko z epoki żelaza z ponad 400 grobami. W 2007 r. członkowie Polsko-Libańskiej misji kierowanej przez T. Waliszewskiego zadokumentowali elementy tłoczni oliwy znajdujących się na styku stanowiska i autostrady.

Opis stanowiska i badań:

Stanowisko archeologiczne Khalde znajduje się nieco ponad 2 km na południe od bejruckiej dzielnicy Awza’i. Obecnie oddalone jest o 180 m od wybrzeża Morza Śródziemnego. Od wschodu graniczy z lotniskiem im. R. Haririego w Bejrucie i autostradą prowadzącą do Sydonu. Zasięg starożytnych pozostałości od północy i południa ograniczają współczesne zabudowania. Teren ten ma powierzchnię ok. 0.8 hektara i zwany jest Qobbet Ech Chouaifat. Pozostałości starożytnych zabudowań zlokalizowane są na szczycie i u podnóża skalnego wypiętrzenia ze zlepieńca piaskowego.

W trakcie prac prowadzonych przez Polsko-Libańską misję natrafiono przede wszystkim na pozostałości rzymskiej i wczesnobizantyjskiej osady. Zidentyfikowano tu liczne winiarnie z wielkimi zbiornikami na sok z winogron. Tego rodzaju zabudowania są nieliczne na terenie Libanu. Jest tak pomimo tego, że produkcja wina w Fenicji i jego eksport są dobrze udokumentowane w źródłach historycznych i archeologicznych. Duża liczba zbiorników na wino odsłoniętych w Khalde świadczy o tym, że lokalna produkcja była bardzo rozwinięta. Najprawdopodobniej równocześnie w osadzie produkowano amfory, wykorzystywane do transportu tego trunku. Pojemniki te wraz z winem w okresie dojrzewania były prawdopodobnie przechowywane w częściowo odsłoniętym magazynie. Jego dolna część jest wykuta w podłożu skalnym, co gwarantowało utrzymanie niskiej temperatury. W trakcie badań zadokumentowano także elementy tłoczni oliwy. Wskazuje to na zróżnicowany charakter lokalnej produkcji rolnej.

Khalde jest także jedną z niewielu fenickich wsi, na której odkryto pozostałości term z okresu rzymskiego/wczesnobizantyjskiego. Wskazuje to, że ludność tej osady miała dostęp do instalacji o luksusowym charakterze. Względną zamożność mieszkańców Khalde potwierdzają także znaleziska mozaikowych podłóg z motywami geometrycznymi i floralnymi.

Galeria: